- Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi
- Vol: 8 Issue: 1
- Sulama Sistemlerinde Performans Değerlendirilmesi
Sulama Sistemlerinde Performans Değerlendirilmesi
Authors : Ibrahim Hakkı Gürbüz
Pages : 195-215
View : 11 | Download : 8
Publication Date : 2019-07-18
Article Type : Review
Abstract :Toprak ve su kaynaklarının geliştirilmesi maksadıyla insanlık tarihi boyunca sulama projeleri hazırlanmıştır. Hazırlanan bu projelerde amaç; her dönemde stratejik bir yapıya sahip olan tarımsal üretimi artırmak, ülkenin gıda güvenliğini temin etmek, tarımla geçinen nüfusun gelirlerini artırıp refah seviyelerini yükseltmektir. Bir taraftan giderek artan dünya nüfusu ile diğer taraftan son yıllarda yaşanan iklim değişikliğinin olumsuz sonuçları suya olan talebi artırmakta ve suyu daha da startejik bir araç haline getirmektedir. Tarım, ülkemiz için önemli bir sektördür. Seksen milyonu aşkın ülke nüfusunun gıda güvenliğini sağlamanın yanında tarım, toplam istihdamın %17.7’sini karşılamakta, sanayi sektörüne hammadde temin etmekte ve özellikle kırsal alanın kalkınmasına önemli katkılar sağlamaktadır. Uzun yıllardan beri yapımları gerçekleştirilen sulama projeleri ile önemli gelişmeler gösteren tarım, tarıma bağlı diğer sektörlerin gelişmesinde önemli bir rol oynamakta ve ekonomik kalkınmaya önemli katkılar sağlamaktadır. Tüm bu olumlu yönlerine rağmen başarılı bir sulu tarımın gerçekleştirilmesi, herşeyden önce sulama tesislerinin iyi bir şekilde planlanması, işletilmesi, izlenmesi ve sonuçların değerlendirilmesi ile olabilmektedir. Özellikle gelişmekte ve geri kalmış ülkelerde kıt kaynakların en rantabıl şekilde kullanılması bu konuda çalışan kurum ve kişiler için büyük bir sorumluluktur. Sulama sistemlerinin performanslarının izlenip değerlendirilmesi mevcut projelerde iyileştirmeler yönünde olumlu adımların atılmasına sebep olabileceği gibi, yeni projelerin daha iyi hazırlanmalarına da önemli katkılar sağlayacaktır. Bir sulama sisteminde performans değerlendirilmesi; kaynakların girişinin, işletme programının, hedeflenen çıktıların ve gerekli faaliyetlerin planlandığı gibi gelişmesini sağlamak amacıyla sistemin düzenli olarak izlenmesi, kayıtlanması ve değerlendirmesi diye tanımlanabilir. Bu çalışmada ülkemizde ve dünyada sulama tesislerinin performanslarının değerlendirmesinde kullanılan önemli performans göstergelerini bir araya toplayarak, bu alanda çalışanlara ve akademik çalışma yapanlara toplu bir kaynak oluşturmak amaçlanmıştır. Bu ç alışmada; bu alanda dünyanın saygın kuruluşlarından Uluslararası Sulama ve Drenaj Komisyonu (ICID) Sulama ve Drenaj Performans Değerlendirme Grubu’ nun bu konuda hazırladığı " Sulama ve Drenaj Performans Değerlendirme – Pratik Rehber” çalışmasında belirttiği performans göstergelerinin yanı sıra, ülkemizde bu konunun sorumlusu olan Devlet Su İşleri (DSİ) ve mülga Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün (KHGM) bu konuda kullandığı göstergeler ile, ülkemizdeki farklı üniversitelerde bu konuda yapılan akademik çalışmalarda kullanılan performans değerlendirme örnekleri bir araya getirilmiştir.Keywords : Sulama sistemlerinde performans, sulama randımanı, su kullanım etkinliği, sulama oranı, su temin oranı, sulama alanı sürdürebilirlik oranı