19. Yüzyılın Sonunda Tokat Sancağı
Authors : Esat Aktaş
Pages : 98-110
Doi:10.18795/gumusmaviatlas.878535
View : 8 | Download : 5
Publication Date : 2021-04-24
Article Type : Research
Abstract :Coğrafî konumuyla her dönemde önemli bir yere sahip olan Tokat, 1398 yılında Osmanlı Devleti sınırlarına dahil edildi. Birçok siyasî ve idarî değişiklikle birlikte 19. yüzyıla gelmiş olan Tokat, 12 Ocak 1880 tarihinde sancak merkezi yapıldı. Niksar, Erbaa ve Zile kazaları da Tokat sancağına bağlandı. Bu çalışmada 19. yüzyılın sonunda Tokat sancağının idarî ve sosyo-ekonomik gelişimi ele alındı. Araştırma verileri Osmanlı Arşivi, salnameler ve literatürdeki kaynaklarla elde edildi. Araştırmada 1880-1900 yılları arasında Tokat’ın Osmanlı Devleti’nin önemli şehirlerinden birisi olduğu görüldü. Ticaret güzergahında olan Tokat, Sivas vilayetine uzaklığı ve güvenlik gerekçeleriyle sancak statüsü kazandı. Büyük çoğunluğu Müslümanlardan oluşan Tokat’ta gayrimüslim nüfus da yaşamaktaydı. Aynı zamanda şehir nüfusu, iç ve dış göçlerle arttı ve buna bağlı olarak çeşitlendi. Bazı sorunları beraberinde getiren bu göçler, Tokat çayı gibi yeni bir ürünle tanışılmasına da vesile oldu. Tokat sanayisi önemli ürünleri piyasaya sürdü. Bu ürünlerden Tokat bakırı ve basması, döneminde dünya ölçeğinde marka değeri kazandı. Sanayi ve ticaretin gelişmiş olduğu Tokat’ta coğrafyanın vermiş olduğu imkanlarla hem tarım hem de hayvancılık gelişme gösterdi. Tokatlıların da bu alanların tamamından geçimlerini sağladığı anlaşılmaktadır. 1895 sonrasında yaşanan Ermeni isyanlarıyla Tokat’ta huzur içerisinde yaşayan halkın çatışma ortamına çekildiği ve Tokat halkının milli birliğini ve vatanını korumaya çalıştığı görülmektedir. Tokat ve çevresinde yaşanan bu hadiseler, şehirde var olan askerî yapının ve kolluk kuvvetlerinin yetersizliğini de ortaya koymaktadır.Keywords : Osmanlı, Sivas, Tokat, Sancak, 19. Yüzyıl