- Mavi Atlas
- Vol: 8 Issue: 1
- Ahmed Hamdullâh Efendi’nin Ferâ’idu'l-Âsâr ve Harâ’idü'l-Eş‘âr İsimli Mecmûası
Ahmed Hamdullâh Efendi’nin Ferâ’idu'l-Âsâr ve Harâ’idü'l-Eş‘âr İsimli Mecmûası
Authors : Mehmet Akif GÖZİTOK
Pages : 128-145
Doi:10.18795/gumusmaviatlas.698456
View : 7 | Download : 3
Publication Date : 2020-04-25
Article Type : Research
Abstract :Farklı kişilere ait metinlerin veya metin parçalarının bir araya getirildiği şahsî defterler olarak tanımlanan mecmûalar, ihtiva ettikleri zengin edebî, tarihî, dinî ve kültürel malzemeler açısından Türk kültürü, edebiyatı ve tarihi için oldukça kıymetlidir. Edebiyat dışı kayıtları da içermeleri bakımından başta halk bilimi olmak üzere sosyoloji, kültür tarihi, dinler tarihi, tıp, farmakoloji gibi pek çok farklı disiplinin de yararlandığı mecmûalar, XX. yüzyıla kadar Osmanlı ilim, kültür ve edebiyatında çokça istifade edilen eserlerdendir. Bu makalede, son devir Osmanlı ulemasından Ahmed Hamdullâh Efendi’nin tertip ettiği ve içerisinde edebiyat, tarih, din, felsefe, sosyoloji gibi pek çok bilim dalına ait Arapça, Farsça ve Türkçe yazılmış iki yüzü aşkın kitaptan ve onlarca gazeteden seçilmiş edebî, tarihî ve ilmî metinleri ihtiva eden dört ciltlik Ferâ’idü’l-Âsâr ve Harâ’idü'l-Eş‘âr isimli mecmûa incelenmiştir. Barındırdığı binden fazla beyitle tam manasıyla bir antoloji özelliği gösteren bu eser, aynı zamanda atasözlerinden deyimlere, biyografiden şerhe, tarihten sanata kadar Türk kültür ve edebiyatını ilgilendiren yüzlerce konuya dair derlenmiş yazıları, manzumeleri, fıkraları, hikâyeleri, anıları, makaleleri vb. ihtiva etmektedir. Bu çalışmada öncelikle mecmûanın mürettibi Ahmed Hamdullâh Efendi’nin hayatı ve eserleri birincil kaynaklardan hareketle ortaya konulmuş; sonrasında ise daha geniş kitlelerin istifade edilebilmesi gayesiyle ilmî ve edebî pek çok kıymetleri hâiz bu mecmûanın Türkçe kısımlarının bir dökümü sunulmuştur.Keywords : Ahmed Hamdullâh Efendi, Ferâ’idu'l-Âsâr, Harâ’idü'l-Eş‘âr, Mecmûa