- Gephyra
- Vol: 21
- Roman Soldiers and Imperial Properties in the Galatian-Phrygian Borderland: A New Inscription from t...
Roman Soldiers and Imperial Properties in the Galatian-Phrygian Borderland: A New Inscription from the Eskişehir Museum
Authors : Hüseyin UZUNOĞLU
Pages : 65-89
Doi:10.37095/gephyra.870772
View : 4 | Download : 2
Publication Date : 2021-05-15
Article Type : Research
Abstract :Bu makalede, Pessinus, Midaion, Nakoleia ve elbette Dorylaion gibi yerleşim yerlerinden getirilen pek çok esere ev sahipliği yapan Eskişehir Arkeoloji Müzesi’nden yeni bir yazıt bilim dünyasına tanıtılmaktadır. Mermer bir levha üzerine kazınan yazıt müze yetkililerinin verdiği bilgiye göre Eskişehir il merkezinin yak. 100 km kuzeydoğusunda yer alan Mihalıççık ilçesinde bulunmuştur. Daha önceden yayımlanan yazıtlar, bu alanın önemli bir bölümünün Antik Dönem’de 7 köyden oluşarak en geç Hadrianus döneminde imparatorun patrimonium’una dahil edilen Choria Considiana adını taşıdığını ortaya koymaktadır. Yazıtın buluntu yeri ile içindeki διὰ τῶν Καίσαρος χωρίων κωμῶν / ἐν ταῖς τοῦ κυρίου ἡμῶν Καίσαρος κώμαις gibi ifadeler göz önüne alındığında yazıtta adı geçen imparator arazilerinin Choria Considiana ile özdeş olduğu rahatlıkla söylenebilmektedir. Yazıt, çok büyük olasılıkla Galatia eyalet valisi tarafından kaleme alınmış olan bir edictum niteliğindedir ve Choria Considiana sakinlerinin askerlerin ve tabellarii gibi diğer görevlilerin yasal olmayan uygunsuz tutumları ve hareketleri dolayısıyla sıkıntılı zamanlar geçirdiğini ortaya koymaktadır. Yazıtta belirtilen düzenlemelere göre bundan böyle askerler ve görevliler artık bedava konaklamaya ve ağırlanmaya sahip olamayacaklar ve her bir yerde (ἑκάστῳ τόπῳ) geri kalan şeyleri (τὰ δὲ λοιπά) sabit bir fiyattan (παρεχούσης τειμῆς) çiftçilerden (παρὰ τῶν παροίκων) satın almak zorunda kalacaklardır. Yazıt, eyalet valisi tarafından konulan bu kurallara uymayanların detayları taşın ilgili bölümünün tam okunamaması nedeniyle bilinmeyen cezalara maruz kalacağını göstermektedir. Bu düzenlemelerin uzun vadede işe yarayıp yaramadığı belli değildir, çünkü Skaptopara yazıtının da gösterdiği gibi bir süre yürürlükte kalmasına rağmen bu emirlere riayet edilmediği ve aynı sorunların tekrar tekrar yaşandığı bilinmektedir. İmparatorun ya da eyalet valisinin ismi yazıtta geçmediğinden tarihleme yapabilmek için elimizde bir ipucu yoktur; ama köylülerin şikayetlerini bildirdiği dilekçeler ve buna Roma yetkililerin verdiği cevapları içeren benzer yazıtların çoğunlukla MS 2. yüzyılın sonu ile 3. yüzyılın ilk yarısına yoğunlaşmış olması, yeni yazıtı da aşağı yukarı bu dönemlere tarihlemek için uygun görünmektedir. Bu tarih aralığı yazıtın harf karakteri ile de uyum içindedir. Yazıtın Türkçe çevirisi ise şöyledir: İmparatorun çiftliklerinden geçen askerler, imparatorun ulakları, tanrısal imparatorun azatlıları, köleler, vicarius’lar … (köylerin kaynaklarını?) tüketmesin! Misthotai’lar için (= müstecirler?) bedava konaklamadan başka birşey sağlamak zorunlu değildir. Geri kalan şeyleri onların her bir yerde pazar fiyatı üzerinden çiftçilerden almaları zorunludur. Bu kurallara karşı gelen hem mülk sahipleri (?) hem de müstecirler benzer şekilde hesap vereceklerdir. --- Engellenmiştir ve tehlikelidir ----- Bunlar arasında hiçkimseye (?) ne azatlıların ne imparatorun kölelerinin ne de vicarii’nin payının (??) köylere dağıtılması (?) için müsaade olmadığını bildiklerinden ---- Eğer birisi mektupta yazılanlara karşı bir harekette bulunursa --- sadece --- aynı zamanda cezalandırılacak --- tanrısal imparatorumuzun (emirlerine ?) karşı olan ---- seçilmiş arkhonlar tarafından imparator efendimizin köylerinde zarar ziyana uğrayan sakinleri ---- ayakkabıcının ve kasabın ve diğerlerinin parasının ---- bilsinler ----- ne arkhon’a ne de --- herhangi bir şekilde ---Keywords : Choria Considiana, Eskişehir Müzesi, Iuliopolis, Roma ordusu, familia Caesaris, imparator arazileri, misthotai, konaklama, şikâyet ve cevap