Neue Weihungen an Hosios kai Dikaios aus dem Museum von Eskişehir
Authors : Nalan Eda AKYÜREK ŞAHİN, Hüseyin UZUNOĞLU
Pages : 189-230
Doi:10.37095/gephyra.677132
View : 7 | Download : 2
Publication Date : 2020-05-15
Article Type : Research
Abstract :Bu makalede bugün Eskişehir Arkeoloji Müzesi’nde korunan ve Hosios ve Dikaios isimli tanrılara sunulmuş olan 18 tane yeni adak taşı incelenmektedir. Yazıtlardan bir tanesi (no. 14) bu müzeye kayıtlı olan Firuz Kınatlı Koleksiyonu’nda yer almaktadır. Hosios ve Dikaios isimli tanrılar ve ilgili kült bilim dünyasında bugüne kadar oldukça detaylı çalışmalarla incelenmiş ve bu tanrılara sunulmuş tüm adak yazıtları ile diğer ilgili yazıtlar bir araya getirilmiştir. Fakat bu tanrı ile ilgili yeni eserler bulunmaya ve yayımlanmaya devam etmektedir. M. Ricl’in 2008’deki makalesinden bu yana bulunan yeni yazıtlar da burada addenda olarak derlenmiştir. Burada tanıtılanlarla ve addenda kısmına eklenenlerle birlikte bugüne kadar ele geçen eserlerin sayısı 200’e yaklaşmıştır. Makaledeki ilk 9 eser aynı yerde bir kanalizasyon kazısı sırasında birlikte bulunmuşlardır. Bulunan eserlerin hepsi büyük boylarda ve stil olarak hemen hemen aynı tarzda işlenmiş altarlar şeklindedir. İlk sekiz altarın üzerinde yazıt vardır ve içeriklerinden bunların açıkça Hosios ve Dikaios’a adak veya şükran sunuları oldukları anlaşılmaktadır. Sadece bir eserin üzerinde yazıt yoktur (Nr. 9). Buluntu yeri ya bir yerel kutsal alandır ya da taşların toplandıkları bu yerin çok da uzağında olmayan bir yerdeki bir yerel kutsal alandan buraya getirilmişlerdir. Makalede tanıtılan diğer eserlerin buluntu yerlerinin birçoğu Dorylaion teritoryumu içine girmektedir. Fakat bu bölgeye ait olmayan eserler de vardır (örn. Nr. 10, 18). Birkaç eserin de buluntu yeri bilinmemektedir. Dorylaion teritoryumunda birkaç tane yerel Hosios ve Dikaios kutsal alanı olduğu düşünülebilir. Bu tanrının Dorylaion bölgesinin önemli tanrılarından birisi olduğu anlaşılmaktadır. Burada ilk kez yayımladığımız adaklar kült için çok fazla yenilik getirmemekle birlikte yine de Dorylaion çevresinde bulunan yazıtların sayısını artırdığı için kültün bu bölge çıkışlı olabileceği tezini kuvvetlendirmektedir. Makalede tanıttığımız adak sunuları büyük çoğunlukla altar biçimindedir. Birkaç tane de stel vardır. Bu durum Hosios ve Dikaios için bugüne kadar yapılmış olan sunulardaki genel tabloya uymaktadır. Eserlerin genel stil özelliklerinden adakların genel olarak İ. S. 2. yüzyılın 2. yarısı ile 3. yüzyıla ait oldukları anlaşılmaktadır. Yazıtların Türkçe çevirileri No. 1: Hayırlı uğurlu olsun! Ep- - - - oğlu Pasikrates eşi Iuliane, çocukları Marcianus ve Ladike ve kardeşi Telesphoros (ve) bütün akrabaları ile beraber tanrının büyük gücü dolayısıyla (hastalıktan) kurtarılmaları nedeniyle Hosios (ve) Dikaios’a (bu altarı) adak olarak (sundular). No. 2: Aleksandros’un oğlu Aur(elius) Aleksandros eşiyle ve çocuklarıyla beraber Hosios (ve) Dikaios’a (bu altarı) adak olarak (sundu). No. 3: Hayırlı uğurlu olsun! Baş rahip Ael(ius) Philippianus Stratonikos kendisi, eşi ve tüm ailesi için (bu altarı) Hosios (ve) Dikaios’a adak olarak (sundu). No. 4: Hayırlı uğurlu olsun! Euarestos oğlu Germanos eşi Zotike’yle ve çocuklarıyla beraber (bu altarı) Hosios (ve) Dikaios’a adak olarak (sundu). No. 5: Aleksandros oğlu Aurelius Asklepiakos ve 3.? Asklepiakos eşi ve çocuklarıyla beraber (bu altarı) Hosios (ve) Dikaios’a adak olarak (sundu). (Hepsi de) Serapias Phylesi’nden. No. 6: Hayırlı uğurlu olsun! Menandros’un oğlu Pagdinalı? Aur(elius) Papianos tanrının gücü ortaya çıktıktan sonra (kurtarılmaları vesilesiyle) şükranlarından ötürü bütün aile üyeleriyle beraber Hosios (ve) Dikaios’a (bu altarı) adak olarak (sundu). No. 7: Artemeisias Phylesi’nden ben, Diogenes oğlu, Aurelius Diogenes eşim Domna ve çocuklarımla beraber kendimiz için Hosios (ve) Dikaios’a - - - - - (bu altarı) adak olarak (sundum). No. 8: - - - - - - - (bu altarı kendi) beslemeleri - - - - - (için?) ve tüm aile üyeleri için Hosios (ve) Dikaios’a adak olarak (sundu/sundular). No. 9: Eserin üzerinde yazıt yoktur. No. 10: Hayırlı uğurlu olsun! Apollon ve Hosios ve Dikaios için Antiokhos’un oğlu Menogenes aile üyelerinin esenlikleri için (bu altarı) adak olarak (sundu). No. 11: Hayırlı uğurlu olsun! L- - - - - oğlu Aleksandros kendisi ve kendi hanesi(nin esenliği) için Hosios (ve) Dikaios’a (ve) Tanrı Apollon’a adak olarak (sundu). No. 12: Theogenes’in oğlu Menekles ailesi(nin esenliği) için Hosios ve Dikaios’a ve Herakles’e (bu altarı) adak olarak (sundu). No. 13: Tei- - - - oğlu - - - -os kendisi ve ailesi(nin esenliği) için (bu steli) Hosios ve Dikaios’a adak olarak (sundu). No. 14: Eleutheros eşi Khreste ile birlikte (bu altarı) Hosios ve Dikaios’a adak olarak (sundu). No. 15: Hayırlı uğurlu olsun! - - - - - - - - - - - - Hosios (ve) Dikaios (ve) Helios için Tatas oğlu Apollonios’un oğulları başrahipler Teimeas ve Makareus (bu steli) adak olarak diktiler. No. 16: Apellis (bu steli) Epiteles ve ailesi için Hosios ve Dikaios’a adak olarak (dikti). No. 17: Eserin üzerindeki yazıt olasılıkla kırıkla birlikte kaybolmuştur. No. 18: Hayırlı uğurlu olsun! Dindar ve kutsal tanrılar için Asiatikos ailesiyle beraber (bu altarı) adak olarak sundu. Addenda kısmındaki yazıtların Türkçe çevirileri A.1.: - - - - - - Hermeros - - - - Hosios’a - - - - - A.2.: Helios’a, Hosios Dikaios’a ve Apollon’a Masikalılar adak olarak (sundular). A.3.: Hayırlı uğurlu olsun! Tyrannos’un etrafındaki Bakhion (grubu olan) Ktaenoi Hosios (ve) Dikaios’a kendilerinin ve ailelerinin (esenliği) için (bu altarı) adak olarak (sundular); Anthos’un? oğlu App(as?) ve Tyrannos’un oğlu Klaudios süreci yürüttüler. A.4.: İmparatorların kölesi Khryseros. Khryseros ve köy sakinleri (bu altarı) Apollon ile Hosios ve Dikaios’a kendi esenlikleri için adakları olarak diktiler. A.5.: Khryseros ve köy sakinleri? - - - - - (bu altarı) Apollon ile Hosios ve Dikaios’a köyleri(nin esenliği) için adakları olarak diktiler. A.6.: (Apollon’a ve) Hosios ve Dikaios’a Bakhion (Dionysos derneği) (bu altarı) kendileri ve kendi aileleri için dikti. A.7.: Hayırlı uğurlu olsun! Hosios ve Dikaios’a (bu altarı) Par[- - -]diatai kendileri ve ailelerinin (esenliği) için adak olarak (diktiler). A.8.: Hayırlı Uğurlu Olsun! Aurelius Mennes kendisi ve tüm ailesi için Hosios ve Dikaios’a adak olarak (sundu). A.9.: Andr - - - - oğlu, brabeutes - - - - -on, Tanrı Megistos Hosios için (bu) adağı dikti. A.10.: Tyrannos oğlu rahip Polykrates? Tanrı Megistos Hosios’a adağı (sundu). A.11.: Tanrı Hosios ve Dikaios’a Syl- - - adak olarak - - - - (sundu) - - - - A.12.: Rahip Telesphoros’un oğlu Telesphoros bu (steli) eşi Gaiane ve tüm ev halkı için Tanrı Hosios ve Dikaios’a adak olarak dikti. 309 yılında, Dystros ayında. A.13.: Ant(i)okhos’un oğlu Asklas Hosios ve Dikaios’un Zeus Anabatenos’una (bu altarcığı) adak olarak (sundu). A.14.: Duaları işiten ve kurtaran (Tanrı?) Olbios’a, kutsal ve adil yargıca, (bu) adağı - - - -pos oğlu Papias dikti. A.15.: Hayırlı Uğurlu Olsun! Hosios ve Dikaios’a (filanca adak olarak sundu). A.16.: Hayırlı Uğurlu Olsun! Hosios ve Dikaios’a (adak olarak) Arabenoi adına Brion (bu altarı) itibarı için dikti. A.17.: Hosios (ve) Dikaios için (ve) Aleksandros için Lykos Bölgesi’nin Ana Tanrıçası’nın (huzurunda bu adağı) - - - - - - (sundu) A.18.: Sol: - - - (bu steli) Apollona’a Sağ: (ve) Hosios ve Dikaios’a adak olarak (sundu). A.19.: Köle Nikarkos ve Nikarkos’un oğlu Artemeis (bu altarı) Hosios (ve) Dikaios’a adak olarak (sundular). A.20.: Kallikles’in oğlu Aleksandros (bu altarı) Hosios (ve) Dikaios’a adak olarak (sundu). A.21.: Hosios ve Dikaios’a Nudeis (bu altarı) adak olarak dikti. A.22.: - - - - Hosios? (ve ?) - - - - - tanrıların emri gereğince (bu altarı) adak olarak diktiler. A.23.: Dualara kulak veren Herakles, Herakles’in yeni doğmuş çocuğu "Kutsal ve Adil” ve "Altın Bakire” için, Rahipler Rhettylos oğlu Aurelius Krateros, Menis Mammothreptos oğlu Menis ve Hermaios neokoros duaları işiten tanrılar için kendi keselerinden bahtiyar bir şekilde tapınağı temelinden itibaren inşa ettiler. A.24.: Midas’ın oğlu Aur(elius) Menis Hosios ve Dikaios’a adak olarak (sundu). A.25.: Cornelius oğlu Mol sis oğlu Kyrdessos’lu Masas, Adil Tanrılar için adak olarak (sundu). A.26.: Mallia Prima Helios’u ve Helios’un kızlarını ve Hosios’u ve Dikaios’u tanık gösteriyor.Keywords : Hosios ve Dikaios, Eskişehir müzesi, Dorylaion, Apollon, Herakles, Serapias phylesi, Artemeisias phylesi, arkhiereus, Pagdina etniği, ἱερεῖς πρῶτοι