Vom Aussterben der luwischen ziti-Namen, lykisch Ipresida und dem kaunischen Imbros
Authors : Diether Schürr
Pages : 1-13
Doi:10.37095/gephyra.318443
View : 12 | Download : 8
Publication Date : 2017-05-15
Article Type : Research
Abstract :- ziti (=‘adam’) içeren Luvice kişi isimleri geç dönem hiyeroglif yazıtlarında görünmemektedir; en geç açık örnek Karkamış’da M.Ö. 975 yıllarına tarihlenmektedir. Bu isimler, ne Sofulardaki Pisidia yazıtlarında geçen -σητα ile yapılan isimlerde; ne Dağlık Kilikya, Isauria ve Pamphylia’nın doğu kısımlarındaki Yunanca yazıtlardaki -σητας ile yapılan isimlerde, ne de Pisidia ve Lykaonia’daki -σατης ya da Pamphylia’daki -σατας ile yapılan isimlerde devam etmiştir: *-ζιδις, ya da en azından *-σιδις, ve -σητα’daki η harfinin Luvice olmayan bir dile işaret ettiğini beklememiz gerekmektedir. Bu nedenle Karia ismi Músat ’ın Luvice Muwaziti ile bir ilgisi yoktur ve hatta büyük ihtimalle Pisidce Μουσητα ile bile ilişkisi bulunmamaktadır. Bu ismi - at ile biten Karia isimleri ile karşılaştırmak daha iyi olacaktır. Tlos’tan ve Kyaneai’dan bilinen Likçe isim Ipresida Simena’dan ve büyük ihtimalle Tlos’tan bilinen Ἰμβρασίδης ile uyuşmaktadır ve bu ismin Yunan görünümde Luvi ismi Im(ma)raziti (bkz. Imbrasides: Ilias ve Aineis destanlarında baba ismi) olması tamamen olasılık dışıdır. Bu ismin Lykia’da kişi adı olarak kullanımı ve başka hiçbir yerde görünmemesi ismin bir tanrı adı olarak yeniden yorumlanmasıyla yeniden uyarlanmış olabilir, bkz. Iprehi: Tlos’ta da muhtemelen bir tanrı ismi (belki de Apollon’a denk). Likçe’de sadece sidi (muhtemelen "damat” anlamında), Luvice’de "koca” anlamındaki ziti - ile ilişki içerisindedir. Kaunos yakınındaki Imbros = Ölemez Dağı’nın tepesinde surla çevrili bir yerleşim vardır ve Kaunos yazıtlarında pek çok Imbroslu belgelenmiştir. Yerleşimin adı, bir Karca yazıtın başında Iβr olarak tespit edilmiştir; onu muhtemelen "demiurgos” yerini tutan Karca sözcük takip etmektedir. Yerleşimin ismi imb-r- olarak analiz edilmelidir, çünkü * imb- tek başına Karca βanol = Ιβανωλλις ve Lykia’daki Ιμβιαιμις ile belgelenmiştir. Bu nedenle bu ismin, tıpkı Likçe Iprehi ve Ipresida gibi, Luvice * im(ma)ra- = Hititçe gimra- ‘arazi’ ile bir ilişkisi yoktur.Keywords : Luvice, Pisidce, Likçe, Karca, Luvice ziti-isimleri, Luvice olmayan σητα- ve σατη-isimleri, Karca Músat, Luvice *im(ma)ra-, Likçe. Ipresida ve Homeros ile Vergilius’taki Imbrasides, Likçe Sidi, Imbros (Kaunos yakınındaki dağ) = Karca Iβr, Likçe Iprehi