Ein Altar aus Nakoleia und seine griechisch-phrygischen Inschriften
Authors : Alexandru Avram
Pages : 199-229
Doi:10.37095/gephyra.194080
View : 3 | Download : 1
Publication Date : 2015-05-15
Article Type : Research
Abstract :Yazar bu makalede Nakoleia’da (Seyitgazi) bulunmuş ve uzerindeki kabartmalar ile yazıtları aşınmış bir altarı yayımlamaktadır. Eser İ. S. 3. yy.’a ait gozukmektedir. Yazar kabartmaların, sırasıyla adak sahibine (A yuzundeki sol elinde olasılıkla rahipliği ile ilişki icerisindeki iki değnekle dikilen kişi), karısına (B yuzundeki bust), oğluna (C yuzunde resmedilen ve A yuzundekine cok benzer şekilde olup daha kucuk betimlenmiş ve sol elinde bir papirus rulosuyla ayakta duran kişi) ve kızına (D yuzundeki bust) ait olduğunu duşunmektedir. Sadece A yuzundeki yazıt tamdır. Kabartmanın ustunde Kelt kokenli bir isim olan Brogimaros adlı kişinin "kendi Zeus’u”na (Διὶ Βρογιμαρου) ve Hera’ya (Κυρία olarak) yonelik adağı okunmaktadır. Bu şahıs kendi (mezar) anıtını (μνημόσυνον) bu tanrıların koruması altına vermektedir. B yuzunde, bustun yukarısında kısmen okunan ve uc satırlık bir şiir olan yazıttan Brogimaros’un en azından iki cocuğu olduğunu oğrenmekteyiz: kabartmalar dikkate alındığında bunların birinin kız, diğerinin de erkek olduğunu cıkarabiliriz. D yuzunde, kabartmanın ust kısmında kısmen okunan yazıt da bir şiir olup bu sefer bitirilmemiş bir heksametron ve dort ayaklık dizeden oluşan distikhon’da Brogimaros birinci kişi ağzıyla konuşarak kendisini ulu Zeus’un rahibi olarak tanımlamaktadır (μεγάλου Διὸς ἀρητήρ, son sozcuk Homerik bir ifadedir). Bu nedenle, bu şahsın kendi kırsal topluluğunda yerel bir Zeus kultu kurduğu duşunulebilir. Bu da A yuzundeki adakta gecen Διὶ Βρογιμαρου ifadesiyle uyum icindedir. C yuzundeki yazıt (kabartmanın altında yazıt olmadığından yukarısına yazılmış olmalı) oldukca aşınmış olup hakkında herhangi bir şey soylemek mumkun değildir. Butun bu kabartmalar ve yazıtlar burada A olarak belirtilen taş ustasına geleneksel bir şekilde Brogimaros’un kendisi tarafından sipariş edilmiştir. Brogimaros’un olumunden sonra oğlu A yuzune (biri yukarıda, biri de kabartmanın aşağısında bulunan) Yeni Frigce yazıtları, B yuzune yeni bir epigramı ve belki de D yuzune gunumuze sadece bazı harf izleri ulaşmış olan bir yazıtı (şiir?) eklemiş olabilir. Bu yuzlerdeki yazıtların tumu de farklı bir ele işaret etmektedir. Bu nedenle de yazar bu yuzler icin taş ustası B olarak ayrım yapmıştır. Kabartmanın yukarısında yer alan ilk Frigce yazıt soz dizimi (sentaks) acısından onceki Yunanca metin ile bağlantılıdır ve aynı yapıyı surdurur. Yazıt ebeveynlerin (πατρες; daha once belgelenmiş olan Yeni Frigce Πατερης ile karşılaştırılabilir) bir mezarlık arazisine (κορο[υ]μαν, bu yeni sozcuk detaylı incelenmiştir) bir mezar (ουεβα) tahsis ettiklerinden soz etmektedir ve καρπυς ειλικρινη εγουννου (ilk iki sozcuk Yunanca καρποί ve εἰλικρινής sozcuklerine, son sozcuk ise, olasılıkla datif formda, Yunanca ἔγγονος "ardıl” sozcuğune denk duşebilir) şeklinde bir adağı ifade etmektedir. Kabartmanın alt kısmında yer alan ikinci Frigce yazıt mezara zarar vereceklere karşı yazılmış tipik bir Yeni Frigce lanetlemedir. Bununla beraber sonuc cumlesinin son kısmı icin henuz bir oneri sunulamamıştır. Ayrıca, her iki Frigce yazıt icin de bazı vezinler onerilmiştir. İlki bir heksametron ve (duzeni bozacak şekilde) ek ayak konan bir pentametron ile oluşturulmuş bir distikhon olabilir. Beş ayaklık iki dize ve uc ayaklık diğer bir dizelik ikincisi ise B yuzundeki Yunanca epigramla aynı vezne sahip olabilir. Yazıtların Turkce cevirileri şoyledir: A yuzu (Yunanca yazıt): Epikrates’in oğlu Brogimaros, Brogimaros’un Zeus’una ve Tanrıca’ya adak vesilesiyle ve kendisi icin bir mezar anıtı (olarak). A yuzu (Frigce yazıt; yaklaşık ceviri): Ve ebeveynler mezarı bu mezar arazisine kutsadıkları zaman, onların kendilerine, soylarına ve o (soylardan) olacaklara ve ardıl olacak kişilere saf toprak urunleri nasip olsun. Her kim ki ama bu mezar arazisine bir kotuluk yapacak olursa, o, soyu ve o soydan olacaklar lanet altına girsinler ve Zeus’un huzurunda - - - - B. yuzu (Yunanca epigram): Bu amac icin kutsal yeminlerle dua ederek ve soyumdan ve evlatlarımdan dolayı sevinerek - - - C. yuzu: Yazıt cok aşındığı icin okunamamaktadır. D. yuzu (Yunanca epigram): Ben Yuce Zeus’un rahibi Brogimaros - - - - - kalıyorum burada kutsanmış ekinlerle - - - -Keywords : Nakoleia, altar, Kelt ismi, Yunanca yazıtlar, mezar epigramları, Yeni Frigce yazıtlar, Frigce sozcuk dağarcığı, Frigce vezinler