Two 'Double' Dedications at Ephesus and the Beginning of Ptolemaic Control of Ionia
Authors : Andrew MEADOWS
Pages : 1-12
View : 3 | Download : 2
Publication Date : 2013-05-15
Article Type : Research
Abstract :Yazar tarafından Ephesos kentinde Avusturya’lı arkeologlar tarafından Hanghaus II kazılarında bulunmuş olan iki adet yazıt yeniden ele alınmaktadır. Yazıtlardan ilki, ilk olarak 1979 yılında Die Inschriften von Ephesos, 2, 199 nr. olarak ‘Ptolemaios (Philadelphos) und Arsinoe’ başlığıyla İplikçioğlu’nun not defterinden ve Knibbe’nin önerileriyle yayımlanmıştır. Daha sonra 1981/2 yıllarında Knibbe ve İplikçioğlu tarafından yazıt ‘Ptolemaios und Arsinoe’ başlığıyla tekrar ele alınmış ve bu kez yazıta ‘Ptolemaios IV. Philopator (221-204 v. Chr.) und seine (Schwester)gattin Arsinoe. 3. Die Lesung des Erhaltenen bleibt ebenso fraglich wie die Ergänzung der Zeile.’ notu düşülmüştür. 1989 yılında yazıt Knibbe, Engelmann ve İplikçioğlu tarafından yeniden okunmuş ve yazıta yeni okunan harfler eklenmiştir. Aynı yazarlar 1993 yılında yazıtı son olarak ele almışlar ve 3. satırına Σ]αράπιδι καὶ [Ἴσιδι] şeklinde yeni okuma önerisi sunmuşlardır. Yazıt son olarak 2010 yılında Annalisa Calapà tarafından yeniden ele alınmıştır. Calapà kendinden önceki okumaların pek çoğunu kabul etmiştir. Meadows söz konusu taşın kırık olmasından kaynaklanan fiziki şartlarını yeniden analiz ederek yeni bir yazı düzeni önermektedir: Calapà 2010, 200: [Βασιλεῖ Πτ]ολεμαί[ωι [καὶ βασιλί]σσηι Ἀρσι[νόηι] Σ]αράπιδι καὶ [Ἴσιδι] Meadows: [Βασιλεῖ Πτ]ολεμαίω[ι] [καὶ βασιλί]σσηι Ἀρσι- [νόηι καὶ Σ]αράπιδι καὶ [Εἴσιδι -------------------] Yazar ikinci olarak Knibbe ve İplikçioğlu tarafından 1981/2 yılında ‘Isidoros und die Hegemones und Strategen opfern König Eumenes II. und Stratoneike’ başlığı altında ilk kez yayımlanan ve 1989 yılında Knibbe, Engelmann ve İplikçioğlu tarafından tekrar ele alınan ve son olarak da yine Calapà tarafından tamamen 1989 yılındaki yayımdan alınan yazıta yeni bir okuma önerisinde bulunmaktadır. Buna göre yazarın tamamlama önerisi ve çevirisi şöyledir: βασιλεῖ Πτ[ολεμαίωι] καὶ βασιλί[σσηι Ἀρσι]- [ν]όηι καὶ Σ[αράπιδι καὶ] Εἴσιδ[ι ὁ δεῖνα —] καὶ οἱ ἡγε[μόνες καὶ] οἱ στρατι[ῶται οἱ τε-] [τ]αγμένοι [ἐπὶ τῆι] [ἄκ]ραι τ[ό]ν [βωμὸν] [ἀ]νέθηκαν [ἐπὶ ταῖς] συντελοῦ[μέναις αὐτοῖς θυ[σίαις]. ‘Kral Ptolemaios ve kraliçe Arsinoe ile Sarapis ve Isis için [filanca] ve akropolis’te konuşlanan idareci memurlar ve askerler bu altarı onların şerefine gerçekleştirilen bir adak olarak diktiler.’ Ephesos’ta akroplis tarafındaki aynı binada bulunan iki yazıt olasılıkla aynı buluntu yerinden yeniden kullanım için Hanghaus’a getirilmişlerdir. Harf karakteri bakımından da aynı özellikleri gösteren her iki yazıtta da krali çift ve Isis ile Sarapis’e olmak üzere çifte adak söz konusudur. Yazar makalesinde çifte adakların söz konusu olduğu ve genel olarak Alexandreia’ya özgü yazıtların bir listesini vermiş ve kendi Ephesos yazıtlarıyla karşılaştırmıştır. Yaptığı karşılaştırma sonucunda yazıtların önceden düşünüldüğü gibi Ptolemaios II değil, Ptolemaios IV Philopator Dönemine tarihlenmesinin uygun olacağı sonucuna varmıştır. Yazıtlar olasılıkla Raphia savaşını müteakiben yazılmışlardır ve III. Suriye Savaşı öncesi Meandros Nehrinin kuzeyindeki Ptolemaios hâkimiyetine işaret etmektedirler. Bunun yanı sıra yazıtlar Isis ve Sarapis kültünün krali çift kültüyle birleşmiş olarak Mısır’dan Küçük Asya’daki Ptolemaios karakollarına taşındığının ve kraliyetin üst düzey görevlileri arasında tapınım gördüğünün de göstergesidirler. Söz konusu adakların arkasındaki esas kişi olasılıkla Polybios’a göre bu dönemde önemli Ptolemaios garnizonu olan Ephesos kentindeki en kıdemli komutandır. Bu kişi olasılıkla Alexandreia eşrafından biridir.Keywords : Ptolemaios IV Philopator, Kral kültü, Sarapis, Isis, Ephesos, Ionia