Parerga zum Stadiasmus Patarensis (4) Mikron Oros Akarassos in Milyas
Authors : Sencer Şahin
Pages : 153-159
View : 3 | Download : 2
Publication Date : 2010-05-15
Article Type : Research
Abstract :Makalede, bir süre önce yurt dışına kaçırılarak eski eser koleksiyoncularının eline düşen, Caesar’ın Likyalılarla yapmış ve bronz levha üzerine yazdırmış olduğu anlaşma metninde ve yine yakın bir geçmişte kuzey Likya’da parça halinde ele geçmiş, Claudius devrinde bir Likya eyalet valisine ait kararnamede Elmalı Ovası’nın tarihi coğrafyasına ilişkin tanımlamalar incelenmekte ve yeni görüşlere yer verilmektedir. Caesar metninin 58-61. satırlarında geçen yer isimleri arasında iki kez Akarassos sözcüğü geçmektedir: Akarassos, Philetta, Terponella, Terpis, Kodopa, Meikron Oros Akarassos. Akarassos bugünkü Elmalı kasabasıdır. Philetta,Terponella, Terpis, Elmalı Dağı’nın kuzeydoğu yamaçlarındaki köy yerleşimleridir. Kodopa ise Stadiasmos’ta Khoma ile Akarassos arasında verilen bir yol istasyonudur (bk. yuk. harita). Yazıtı ilk yayımlayan St. Mitchell Akarassos’un ikinci kez geçişini antik taşçı ustasının bir yanlışı olarak görmektedir. Makalede buna itiraz edilmekte ve ilk Akarassos sözcüğünün yerleşim olarak, ikinci Akarassos’un ise Meikron Oros’un ismi, yani Meikron Oros Akarassos (Küçük Akarassos Dağı) şeklinde anlaşılması gerektiği belirtilmektedir. Şu halde antik dağ ve eteğindeki yerleşim aynı ismi taşımaktaydı. Bu gelenek bugün de devam etmektedir. Yani Elmalı yerleşimi Elmalı Dağı eteğindedir. Bununla beraber Küçük Akarassos Dağı Bugünkü Elmalı Dağı ile özdeş olamaz, çünkü bu dağ 2500 m’lik yüksekliğiyle „Küçük” sıfatına uymamaktadır. Esasen böyle bir tanım, yörede bir de Mega Oros Akarassos’un, yani Büyük Akarassos Dağı’nın olduğunu, bunun da ancak Elmalı Dağı ile özdeş olabileceğini çağrıştırmaktadır. Bu durumda Meikron Oros Akarassos için hem Elmalı kasabası ve Elmalı Dağı yakınında, hem de ondan daha alçak yükseklikte bir dağ bulmamız gerekmektedir. Makalede bu dağ için, Elmalı Dağı ile Beydağları arasında kuzey-güney istikametinde irili ufaklı tepeler zincirinden oluşan ve yükseklikleri 1250 ile 1700 m arasında değişen Nohutlu Dağ önerilmektedir. Meikron Oros Akarassos Caesar metninde Likya’ya verilen yerlerin en doğu ucunu oluşturmaktadır. Bu nedenle Asia eyaletine karşı sınır konumundadır. Ayrıca Nohutlu Dağ Elmalı Ovası’nı da iki bölüme ayırmaktadır. Batıdaki düzlük esas Elmalı Ovası’dır. Nohutlu Dağ ile Gilevgi Kalesi yakınındaki Uzuncakötü Dağı arasında uzanan ve Gölova/Müğren’in merkezi konumda bulunduğu ovalık dağ çanağı ise daha küçük olan diğer ovadır. Her iki ova, yani Elmalı Ovası’nın tamamı Antik Çağ’da Milyas olarak bilinmekteydi. Müğren’de ele geçen Claudius devri yazıtında ise, ismi yazıtta kayıp durumda bulunan bir Lykia eyalet valisinin, Müğren Ovası’nın kullanımı hakkında Likya Birliği ile Termessos arasında çıkan ihtilafının çözümüne ilişkin maddeleri içermektedir. Bu yazıtta „Likyalıların olmayan Milyas” diye bir arazi tanımı geçmektedir. Böyle bir tanım, bölgede bir de „Likyalıların olan Milyas”ın bulunduğuna işarettir. Makalede „Likyalıların olmayan Milyas” için Gölova/Müğren merkezli ova, „Likyalıların olan Milyas” için ise Elmalı Ovası teklif edilmektedir. İki Milyas arasındaki sınırı ise doğal olarak Nohutlu Dağ, yani Meikron Oros Akarassos oluşturmaktaydı. Olasılıkla bu iki Milyas da, tıpkı Akarassos dağı gibi, „büyük” ve „küçük” sıfatlarıyla anılmaktaydı. Buradan hareketle yazıtta ἀμφι]σβητήσεως περὶ τῆς ἐν τῇ Μεικρο[ olarak bırakılan kısmın, περὶ τῆς ἐν τῇ Μεικρο|[τέρᾳ Μιλυάδι χώρας τῶν Τερμεσσέων (?) şeklinde tamamlanması teklif edilmektedir.Keywords : Milyas, Elmalı, Mikron Oros, Akarassos, Elmalı Dağı, Nohutlu Dağ