Parerga zum Stadiasmus Patarensis (3) Die Inschrift von Köybaşı in Zentrallykien
Authors : Sencer Şahin
Pages : 137-152
View : 3 | Download : 2
Publication Date : 2010-05-15
Article Type : Research
Abstract :Patara Kazı başkanlığının daveti üzerine 2009 yazında Türkiye’ye ekibiyle gelen Christoph Schuler (Münih) Kalkan’ın kuşuçumu yak. 8 km kuzeyinde, Kışla Dağı’nın en kuzey noktasında antik Ksanthos hudutları içindeki Köybaşı antik yerleşiminde bulunan bir yazıtı Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik (ZPE) 173, 2010 S. 69-86’de Priester πρὸ πόλεως in Lykien: Eine neue Inschrift aus dem Territorium von Patara başlığı altında çok kısa bir süre içinde yayımlamıştır. Aynı bölgede ve yerleşim yerinde Stadiasmus Patarensis çerçevesinde bir TÜBİTAK projesi olarak sürdürdüğümüz epigrafik ve tarihi coğrafya araştırmaları nedeniyle, bu bölgede aynı konularda yapılan ve yapılacak olan tüm araştırma ve yayımların denetim ve gözetimimiz altında olması doğaldır. Söz konusu Köybaşı yerleşimi 2009 yılında, Schuler’den üç hafta kadar önce, ekibimiz tarafından da araştırılmış ve söz konusu yazıt arşivlenmiştir. Makalede Schuler iki açıdan eleştirilmektedir: 1. Yazıt: Yazarın makale başlığının ilk yarısının, yani „Priester ΠΡΟ ΠΟΛΕΩΣ” ifadesinin, yazıtın 6. satırında yapılan bir tamamlamaya göre (ὑπάρχοντ[α ἱερέα πρὸ πόλε]ως), sanki bu sözcükler gerçekten taş üzerinde okunmuş gibi makale başlığına yansıtılmasıdır. Epigrafi biliminde tamamlamadan hareket ederek kesin sonuç ortaya koymak, tamamlamayı destekleyebilecek deliller bile olsa, kabul edilemez bir yöntemdir; yani yayın baştan sakattır. Kaldı ki, akkusativ haldeki ὑπάρχοντα partisipinin bir görev ya da meslek ismiyle ilişkilendirilerek kullanılmış olması da belgelenmiş bir durum değildir. Yani örneğin ὑπάρχοντα ἀρχιερέα, ὑπάρχοντα γραμματέα, ὑπάρχοντα ἀγωνοθέτην ya da ὑπάρχοντα ἱερέα gibi bir kullanım Eski Yunanca’da yoktur. Bu tür memuriyet eylemleri temporal ya da kausal anlamda kullanıldıkları zaman genellikle ilgili fiilin presens ya da aorist bir partisipiyle ifade edilir. Bizzat Schuler tarafından (orada s. 79) atıfta bulunulan yazıtta da durum budur (TAM II 582 str. 11 vd.: ἱερατεύων διὰ βίου πρὸ πόλεως κτλ .). Öte yandan Schuler, yazıt taşıyıcının sağ tarafı tamamen aşındığı ve yazılı taraf ile aşınmış taraf arasında 0,005 m’lik bir yükseklik farkı olduğu halde, bu kısımda bazı harfleri kesin şekilde okunmuş gibi göstererek yazıt tamamlamasını kısmen buna göre yapmakta ve bunlardan bilimsel sonuçlar çıkarmağa uğraşmaktadır. Tarafımızdan yapılan kontrollerde bu kısımda tek bir harf izi dahi kalmadığı kesin olarak saptanmıştır. 2. Schuler çevrenin tarihi coğrafyasına hakim olmadığı için, Stadiasmus Patarensis’te verilen güzergahları birbirine karıştırmakta, Köybaşı ören yerini hem GZR 6’da (Ksanthos-Neisa) hem de GZR 54’te (Patara-Phellos) göstermekte, Ksanthos’tan Phellos’a giden bir yoldan bahsetmekte ve bu karmaşa içinde Köybaşı yerleşimini Patara teritoryumunda göstermektedir. Halbuki Stadiasmos’a göre Köybaşı’nın kesinlikle Ksanthos teritoryumunda bir yer olması gerekmektedir. Çünkü buraya sadece Ksanthos’tan bir yol bağlantısı bulunmaktadır. Şu halde, örneğin Köybaşı’nın hemen kuzey yanı başında Alacaışık dağ geçidinden geçen bu yol üzerinde bir mil taşı durmuş olsaydı, bu taş sadece Ksanthos’tan bir uzaklık verebilirdi. Bu hususlar göz önünde tutulduğunda, Schuler’in Priester πρὸ πόλεως in Lykien: Eine neue Inschrift aus dem Territorium von Patara başlığını taşıyan makalesinin ne ilk cümlesi ne de son cümlesi doğruyu yansıtmaktadır. İlk cümle ( Priester πρὸ πόλεως in Lykien ) epigrafik açıdan, son cümle ( Eine neue Inschrift aus dem Territorium von Patara ) ise bölgenin tarihi coğrafyası açısından tamamen hayal ürünüdür. Bunlar göz önünde tutulduğunda 17 sayfalık çalışmanın ortaya koyduğu bilimsel bir sonuç bulunmamaktadır.Keywords : Köybaşı, Lykia, Patara, Ksanthos, Stadiasmos.