ERMENİ HARFLİ KIPÇAK TÜRKÇESİ METİNLERİNDE EDATLARLA BAĞLANAN CÜMLELER
Authors : Lütfiye GÜVENÇ
Pages : 153-173
View : 67 | Download : 55
Publication Date : 2023-12-31
Article Type : Research
Abstract :İnsanın iletişim ve kendini ifade aracı olan dilde, cümlenin esas unsuru yargı bildiren yüklemdir. Yüklemin cümledeki yeri değişse bile esas unsur olma özelliği değişmez. Cümlede özne, nesne, yer tamlayıcısı, zarf tümleci gibi unsurlar ise yüklemin anlamını çeşitli yönlerden tamamlarlar. Temel yüklemi tamamlayan bu unsurlar içinde de yan cümle sayılan söz grupları bulunabilir. Bu söz gruplarının, yani yan cümlelerin, temel cümleye bağlanma biçimleri dünya dilleri arasında farklılık arz etmektedir. Türkçede yan cümleler temel cümleye genellikle isim fiil, sıfat fiil ve zarf fiillerle bağlanırlar. Türkçenin derin tarihi içinde farklı dillerle iletişimi ve etkileşimi sonucunda, Hint-Avrupa dillerinde mevcut olan cümle bağlama biçimlerinin de kopyalandığı görülmektedir. Çeşitli edatların bağlayıcı göreviyle yer aldığı bu cümlelerde, genellikle sonda bulunan Türkçe temel cümle yükleminin yeri de değişebilmektedir. Ana cümle yükleminin başta, ortada ya da sonda olduğu bu türden cümleler, Türk dilinin çeşitli tarihî yazı dilleri ile çağdaş yazı ve konuşma dillerinde ortaya çıktığı gibi Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesi metinlerinde de görülmektedir. Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesi metinleri, ses, biçim, söz varlığı, anlam bakımlarından olduğu kadar cümle bakımından da kaydadeğer orijinal dil malzemesini ihtiva etmektedir.Keywords : Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesi, cümle, edat, sıfat fiil, zarf fiil