DĪVĀNÜ LUĠĀTİ’T-TÜRK’TE GÖZDEN KAÇAN BİR FİİL: ATIL- "AÇILMAK"
Authors : Orçun Ünal
Pages : 93-97
View : 10 | Download : 7
Publication Date : 2018-12-30
Article Type : Research
Abstract :Bu çalışmanın amacı, Dīvānü Luġāti’t-Türk’te "açılmak” anlamıyla tanıklanmış olan atıl- fiilinin Genel Türkçe at- "atmak, fırlatmak” yaygın kökünden değil, yalnızca Kuzeydoğu Türk lehçelerinde korunan nadir at- "(ağzını) açmak” kökünden geldiğini göstermektir. Altay, Hakas, Yakut ve Dolgan Türkçesinde at-, atıt- ve adın- şekillerinde korunan bu fiil, Yakut Türkçesinde ıt- biçimini alan at- "atmak, fırlatmak” fiilinden hem anlam hem ses bilgisi açısından farklıdır. Sonuç olarak, İlk Türkçede *pat- "atmak” ve *at- "(ağız) açmak” biçiminde iki farklı fiil kökü mevcuttur ve Dīvānü Luġāti’t-Türk’te tanıklanan atıl- fiili ikincisinden türetilmiştir.Keywords : Dīvānü Luġāti’t-Türk, Yakut (Saha) Türkçesi, fiil, etimoloji