Abdulla Oripov’un Şiirlerinde Özbek Kimliği ve Özbekistan
Authors : Fatma Açik
Pages : 45-58
View : 10 | Download : 8
Publication Date : 2013-09-01
Article Type : Other
Abstract :20. asır başlarında Türkistan coğrafyasında yaşanan aydınlanma hareketi olarak bilinen ceditçilik maalesef Rusya’daki Ekim İhtilali nedeniyle susturulmaya çalışılmıştır. İçten gelen yenileşme fikri mukabil Ruslar, Çarlık döneminde genel valiler- Hıristiyan misyonerler ile ‚Medenîleştirme‛ ( ) çalışılmaları sosyalist dönemde ise komiserler - dernekler ve ateist söylemlerle ‚komünizm yoluyla hürleştirme‛ politikası karşısında kimi zaman açıktan kimi zaman metaforlar yoluyla edebi eserler aracılığıyla yaşatılmıştır. Edebi eserlerde gerek ‚medenileştirme‛ gerekse ‚hürleştirme‛ siyasetinin izlerini takip etmek mümkün olduğu gibi ceditçiliğin izlerini de edebi eserlerde özellikle şiirlerde, 1910–1938 yıllarındaki toplumcu ve milliyetçi çizgideki eserlerde olduğu gibi 1938–1960 yılları Suskunluk Dönemi hariç 1960–1986 arası Yeni Dönem Özbek şiirinde de görmek mümkündür. İlk şiirleri 1950’lerin sonlarında yayınlanan Abdulla Oripov’un şiirlerinde de ceditçilik anlayışını izlerine sık sık rastlanır. Özbek adı ve idealini yaratmaya, yaşatmaya gayret eden şair bunu gerçekleştirebilmek için uzak geçmiş tarihe yönelmiştir. Oripov bir yandan vatanın, uğruna canlar verilen bir değer olduğunu vurgularken diğer yandan da sık sık vatan olarak Özbekistan’ı vurgulamıştır. Özbekistan milli marşını da yazan şair dini-felsefî temele dayalı sosyolojik, psikolojik, tarihsel çözümlemeler yaptığı eserleriyle Özbek edebiyatında önemli bir yere sahiptirKeywords : Abdulla Oripov, şiir, kimlik, Özbekistan