- Gazi Türkiyat
- Issue: 17
- ERMENİ HARFLİ KIPÇAK TÜRKÇESİ METİNLERİNDE fiil + -mA+ bol- / bol- +fiil + -mA YAPISI VE KİPLİK ANLA...
ERMENİ HARFLİ KIPÇAK TÜRKÇESİ METİNLERİNDE fiil + -mA+ bol- / bol- +fiil + -mA YAPISI VE KİPLİK ANLAMLARI
Authors : Fulya AKMAN
Pages : 121-134
View : 6 | Download : 4
Publication Date : 2015-12-31
Article Type : Research
Abstract :Bu çalışmada Ermeni harfli Kıpçak metinlerinden Töre Bitigi, Armenian Qypchaq Psalter ve Kamenets Vakayinamesi’nde geçen fiil+{-mA}+bol- /bol-+fiil+-mA yapısı tarihsel-karşılaştırmalı dilbilim yöntemleriyle incelenecek ve bu yapının kiplik anlamları üzerinde durulacaktır. Metinlerden tespit edilen örneklerde {-mA}fiilden isim yapım eki almış ana fiilin ardından gelen bol-, kendisinden sonra aldığı zaman/kip ve şahıs ekleri ile bazı kiplik anlamları yansıtır. Bu kiplik anlamların olumlu cümlelerde "izin” ve "imkân”; olumsuzlarda ise "yasaklama” ve "imkânsızlık” işlevinde olduğu düşünülmektedir. Türk dilinin diğer tarihsel dönemlerinde benzer kiplik anlamların bol- fiilinin {-ġalı}/{-gäli}, {-se}/{-sa}, {-p} zarf-fiil ekli sözcüklerle birlikte kullanımı neticesinde de ortaya çıkabildiği bilinmektedir. Ermeni harfli Kıpçak metinlerinde ise bu kiplik anlamları sağlamada{-mA} fiilden isim yapım eki ile öbekleşmiş ana fiilin ardından gelen bol- kullanılır. Ermeni harfli Kıpçak metinlerindeki bu kullanım; gerek bahsedilen diğer formlardan farklılık arz etmesi gerekse modern Kıpçak lehçelerinde kullanılan benzer yapılara kaynaklık etmesi açısından önem arz eder.Keywords : Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesi Metinleri, bol- yardımcı fiili, kiplik, tarihî Türk yazı dilleri, modern Kıpçak lehçeleri