Samsun’da Demografik Yapının Değişimi (1850-1950)
Authors : Bilgehan ?ah?n
Pages : 12-25
View : 70 | Download : 73
Publication Date : 2023-07-14
Article Type : Research Article
Abstract :19. yüzyılda Samsun, Karadeniz’de başta Rusya olmak üzere Fransa ve İngiltere gibi devletlerin ticaret yapmaya başlamaları ve bölgede yapılan tütün ekiminin ekonomik getirisiyle giderek Osmanlı Devleti’nin en önemli merkezlerinden biri haline gelmiştir. Böylece bölgeye yapılan iç göçler sayesinde gayrimüslim nüfus tekrar artmaya başlamış ve zamanla şehir merkezinde çoğunluğu oluşturmuşlardır. Ancak bu nüfus 20. yüzyılın ilk çeyreğinde yaşanan Ermeni tehciri ve mübadele antlaşmasından sonra oldukça gerilemiştir. Samsun ilk önce Kırım daha sonra Kafkasya’dan birçok göç almış ve bunlar da nüfus yapısında değişikliğe neden olmuştur. Bu gelen göçlerin çoğunluğunu İslam ahalisinin oluşturması şehirde Müslüman nüfusun artmasına sebep olmuştur. Özellikle Cumhuriyet devrinde Doğu Karadeniz mıntıkasından gelenlerin oluşturduğu göçler de nüfusun artmasına sebep olmuştur. Samsun çevre illerden de önemli ölçüde göç almıştır. Şehrin çevre illere göre büyükşehir konumunda olması ve imkânlarının çokluğu bunun ana etkenlerindendir. Bu gelişmelerin sonucunda Samsun 20. yüzyılın ilk yarısının sonunda Trabzon’u geçerek Karadeniz’in birinci şehri olmuştur. Bu makalede Samsun nüfusu incelenirken ilk önce Cumhurbaşkanlığı Osmanlı arşivlerine bakılmış daha sonra ise Samsun’un bağlı olduğu Trabzon vilayet salnamelerindeki nüfus verileri incelenmiştir. Buralardan alınan bilgiler konu ile yazılmış diğer çalışmalarla karşılaştırılarak bir sonuca varılmıştır.Keywords : Samsun, Canik Sancağı, Osmanlı Devleti, Nüfus, Göçler.