ŞEHİR FELSEFESİ YAPMANIN İMKÂNI: ÜSKÜP ÜZERİNE KÜLTÜREL VE FELSEFÎ NOTLAR
Authors : Şahin EFİL
Pages : 143-169
View : 6 | Download : 2
Publication Date : 2021-07-15
Article Type : Research
Abstract :Üsküp’ü ulusal ve uluslararası çapta önemli bir cazibe merkezi haline getiren şey, daha çok onun sahip olduğu tarihi ve kültürel mirasıdır. Bu şehirde Roma dönemine ait bazı tarihi eserlerin yanı sıra özellikle Osmanlı döneminde inşa edilen ve varlığını günümüze değin sürdüren pek çok tarihi ve mimari eser bulunmaktadır. Bu eserler, bugün tarihin ve farklı kültürlerin bir yansıması ve tanığı olarak karşımızda durmaktadır. Bu anlamda Üsküp’ün klasik ve modern mimariyi bir araya getirmesi ve buluşturması, mimari açıdan bu şehre farklılık, çeşitlilik ve zenginlik katmaktadır. Ayrıca bu şehrin dini ve etnik açıdan zenginlik ve çeşitlilik arz etmesi, yaşanabilir bir mekân olması, oranın dini ve kültürel çoğulculuk bakımından da önemli bir şehir olduğunu açığa çıkarmaktadır. Bütün bunlar, bu şehrin kimliğini, ruhunu ele vermekte ve onları şehrin bütününe yaymakta, bu ruhun bugün bizim için ne anlama geldiğine işaret etmektedir. Bir şehrin tarihi ve kültürel birikimi, her şeyden önce, o şehirde yaşayan insanların anlama zeminine (ortak hafıza) işaret etmektedir. Bu yüzden, Üsküp’ü anlamak, anlamlandırmak ve analiz etmek için bu zemin oldukça önemlidir. Bu zemin, daha ziyade bu şehirde konuşulan dil(ler)in kendisidir. Üsküp’ün dünyanın önde gelen şehirlerine ticaret yollarıyla bağlanması ve önemli bir kavşak noktasında bulunması, sadece ticarî ve diplomatik değil, aynı zamanda bu şehrin sanatsal, ilmî ve fikrî açıdan da bir praksis alanı (ortam) olduğunu göstermektedir. Bu alan, dünyanın pek çok bölgesinden bu şehre gelen farklı bilgilerin buradaki bilgilerle karışıp yoğrularak ve farklılaşarak tekrar dünyaya servis edildiği bir ortama işaret etmektedir. Üsküp’ü dünya şehri haline getiren ve öne çıkaran şey, onun diyalojik ve diyalektik bir ilişkiler ağına, dolayısıyla bir iletişim ve etkileşim ortamına sahip olmasıdır. Üst düzeyde bir düşünce olan felsefenin oluşması ve gelişmesi, ancak bir praksis ortamına sahip olan bir şehirde açığa çıkabilir. Bu ortamı besleyen, ona bir dinamizm ve süreklilik kazandıran şey, geçmişin kültürel mirasıyla birlikte bugün bu şehirde kendini ele veren felsefe yapma imkanıdır. Kısacası Üsküp, şehir felsefesinin oluşumuna imkân veren ve böyle bir potansiyele sahip olan kritik şehirlerden biridir. Bu çalışma, Üsküp bağlamında şehir felsefesinin imkânı üzerinde durmaktadır.Keywords : Üsküp, Kültür, Sokrates, Praksis Alanı, Şehir Felsefesi