- Felsefe Dünyası
- Issue: 62
- SAF AKLIN ELEŞTİRİSİNİN ÖRTÜLÜ BİR KAVRAMI OLARAK "ÇEŞİTLİLİK": TRANSANDENDAL DEDÜKSİYONLA...
SAF AKLIN ELEŞTİRİSİNİN ÖRTÜLÜ BİR KAVRAMI OLARAK "ÇEŞİTLİLİK": TRANSANDENDAL DEDÜKSİYONLARI ANLAMAK İÇİN BİR İPUCU
Authors : Ümit ÖZTÜRK
Pages : 125-149
View : 8 | Download : 2
Publication Date : 2015-12-15
Article Type : Research
Abstract :Anlama yetisi kavramlarının veya fonksiyonlarının transendental dedüksiyonu Kant’ın Saf Aklın Eleştirisi adlı eserinin merkezini teşkil eder. Kant’a göre, canlandırma melekesinin (Gemüth) bilişsel güçlerine dâir sınırların nihâî olarak belirlenmesi, temelde, özel türdeki bu araştırmaya dayanır. Dahası o, kendinden son derece emin bir biçimde, transendental dedüksiyonun, metafiziğin kesin bir bilim olarak kuruluşu için kaçınılmaz ve dahi vazgeçilmez bir boyut içerdiğini ileri sürer. Bilindiği üzere Eleştiri’nin ilk edisyonu 1781’de basılmıştır. Bu basımı müteakiben Kant, 1786 tarihli Doğabiliminin Metafizik Temelleri başlıklı eserinde, dedüksiyonun formüle edilmesine ilişkin bazı ciddi problemlerden bahseder. Kısa bir süre sonra da o, Eleştiri’nin 1787 tarihinde basılan ikinci edisyonunda, metnin mihenk taşı olan bölümü tamamen yeniden yazar. Böyle bir değişimin neticesinde, Kant yorumcuları arasında büyük bir tartışma gündeme gelir. Bu yazıda, Eleştiri’nin örtülü bir kavramı olan "çeşitlilik”e odaklanma yoluyla, transendental dedüksiyonun iki farklı versiyonunu daha iyi anlamak için hazırlayıcı bir tartışma tesis edilmeye çalışılacaktır.Keywords : Görü(Anschauung), icmal, edinme, sentez, bilinç