- Felsefe Dünyası
- Issue: 56
- MÎR DÂMÂD’IN HUDÛS KONUSUNDA İBN SÎNÂ’YA YÖNELTTİĞİ ELEŞTİRİLER VE HUDÛS-U DEHRÎ GÖRÜŞÜ...
MÎR DÂMÂD’IN HUDÛS KONUSUNDA İBN SÎNÂ’YA YÖNELTTİĞİ ELEŞTİRİLER VE HUDÛS-U DEHRÎ GÖRÜŞÜ
Authors : M. Nesim DORU
Pages : 249-273
View : 6 | Download : 2
Publication Date : 2012-12-15
Article Type : Research
Abstract :Bu makale, 17. yüzyılda yaşamış İslam filozofu Mîr Dâmâd’ın hudûs-u dehrî görüşünü ve İbn Sîna ile Mîr Dâmâd’ın sözkonusu meseledeki farklarını ele almaktadır. Bu görüş, Tanrı-âlem ilişkisi meselesinde İslam filozofları ile kelamcılar arasında meydana gelen ezelilik ve yaratma taraftarlarına sunulan üçüncü bir yol olarak önem arz etmektedir. Dâmâd, âlemin yaratıldığını ama bunun kelamcıların anladığı anlamda zamanda değil zaman üstü gerçekleştiğini savundu. Öte yandan, âlemin zaman üstünde yaratıldığı tezi, âlemin İbn Sînâ’nın savunduğu şekliyle ezeli olduğu anlamına gelmediğini ileri sürdü. Dâmâd, görüşünü temellendirirken çoğunlukla İbn Sînâ’nın verilerine dayandı. Ama onun zatî (ontolojik) hudûs görüşünün âlemin meydana gelmesini izah etmede yetersiz kaldığını düşündü. O, Tanrı’nın dışında hiçbir açıdan başka ezeli varlıklar kabul etmemekle İbn Sinâ felsefesinden kesin bir şekilde ayrıldı. Bu sebeple kendi dehrî hudûs teorisini ortaya koydu.Keywords : Mîr Dâmâd, Hudûs-u Dehrî, İbn Sînâ, Hudûs-u Zatî, Sermed, Zaman, Dehr.