- Felsefe Dünyası
- Issue: 54
- GABRİEL TARDE’IN DÜŞÜNCESİNDE ESKİ ÇİN KAVRAMLARI: "GELECEĞİN TARİHİNDEN ALINTILAR" ÖRNEĞİ...
GABRİEL TARDE’IN DÜŞÜNCESİNDE ESKİ ÇİN KAVRAMLARI: "GELECEĞİN TARİHİNDEN ALINTILAR" ÖRNEĞİ
Authors : Gürhan KIRİLEN
Pages : 129-154
View : 6 | Download : 2
Publication Date : 2011-12-15
Article Type : Research
Abstract :Fransız düşünürü Gabriel Tarde, sosyolojiyi ontolojik ve bütüncül bir yaklaşımla ve çoğunlukla metafizik yorumlarla açıklayan bir düşünür olarak görülmektedir. Çağdaşı olan Durkheim’ın "sosyal olgu” anlayışına karşı çıkan Tarde; bu kavramın metodolojik bir sorun oluşturduğunu ve Durkheim’ın "sosyal” teriminin "ilişkilerin değişkenliğine” yer bırakmadığını ileri sürmektedir. Ona göre sosyal ilişkilerde belirleyici olan kavramlar ‘değişim’, ‘karşıtlık’, ‘benzeşme’ ve ‘adaptasyon’ gibi daha genel ve dinamik kavramlardır. Bu bakımdan yaşadığı çağda pek ilgi görmeyen bu düşünür saha çalışmaları yapan bir sosyolog olmasının ötesinde bir metafizikçi olarak anılmaktadır. Onun metafizik görüşleri, eserlerinde doğa olaylarından örnekler verdiği bölümlerde açıkça görülebilmektedir. Çalışmalarında önemli bir yer tutan doğa tasvirleri, insanların dünyası ile evren arasında, işleyişleri bakımından benzerlikler olduğuna dikkat çekmektedir. Tarde bu benzerlikleri ortaya koyarak ‘pozitif felsefenin’ ve modern anlayışın insan ve doğa arasında oluşturduğu ayrımı da reddeder görünmektedir. Doğal olgular yardımıyla ortaya koyduğu "karşıtlık” ve "uyum” gibi kavramlarla, doğa ve toplum hayatı arasındaki bağları adeta yeniden kurmaya çalışmaktadır. Gabriel Tarde’ın bütüncül varlık anlayışı ile doğadaki "uyum” ve "karşıtlık” fikirleri Geleneksel Çin düşüncesinin en temel aksiyomları ile bu bakımdan benzerlikler arz etmektedir. Nitekim Gabriel Tarde, "Geleceğin Tarihinden Alıntılar” adlı kısa öyküsünde bu benzerlikleri bir tür "doğu-batı karşılaşması” ekseninde ortaya koymaktadır.Keywords : Gabriel Tarde, Çin Felsefesi, adaptasyon, uyum, karşıtlık.