POST-NORMAL ZAMANLARDA BİLİM TEORİSİ - BİLİM KAVRAYIŞI İLİŞKİSİ
Authors : Ömer Faik ANLI
Pages : 46-78
View : 7 | Download : 0
Publication Date : 2020-07-15
Article Type : Research
Abstract :Antropojenik iklim değişikliği, COVID-19 pandemisi gibi toplumsal anlamda karar risk derecesinin ve bilgi temelli öngörü belirsizliklerin yüksek olduğu ‘gerçek durumlar’ çatışan değerler ortamı yaratmaktadır. Benzer bir durum ‘aşı karşıtlığı’ gibi ‘yapay olarak üretilmiş’, kitlesel-popüler (çoğunlukla yerel) durumlara ilişkin karar alma süreçlerinde de görülmektedir. Çatışan değerler bağlamında bilgiye dayalı olmayan kararlar, gerçeklikten kopma riski taşır. Bu risk, 'bilim önemlidir!' gibi klişelerle minimize edilemezdir. O halde, ‘gerçeklikle bağın kopması’ riskini minimize ederken gerek olağan bilimin içsel işleyişinde gerekse de toplumla buluşmasında problemler açığa çıktığında politika önerilerinde ‘post-modern’ teşhislerden daha işlevsel bir alternatife ihtiyaç duyulmaktadır: Bunun için Thomas Kuhn’un teorisinden yankı bulan "post-normal” kavramı işlevsel görünmektedir. Bu durumda, bilim politika konularına uygulandığında politika önerileri için kesinlik sağlayamaz ve herhangi bir karar sürecindeki çelişkili değerler, problem çözme işinde bile göz ardı edilemez” hale gelir. Tam da bu noktada, etkileşimli diyalog bilim içi bir yöntem olmaktan öteye geçer ve müzakere masasına herkesin kendi zihninde farklı birer bilim kavrayışıyla oturup, aynı kelimeleri kullanarak anlaşmaya çalıştıkları bir ‘post-normal’ durum açığa çıkar. Bu çalışmadaki hipotetik girişim, non-analitik theoria olarak terimselleştirilen, Heidegger ve Habermas’ın teorilerinden köken alan, eklektik olmayan bir kolajla oluşturulacak alternatif bir meta-teorik zemin açmayı hedeflemiştir. Amaçlanan toplumsal bağlamda oluşturulan bilim imajı (kavrayışı) ile bilimin gerçekliğini kendisine konu edinen bilim teorisi arasındaki boşluğu belirleyebilecek teorik bir çerçeve oluşturabilmektir.Keywords : Post-normal, Bilim Teorisi, Bilim Kavrayışı, Heidegger, Habermas