OSMANLININ ÜÇÜNCÜ POPÜLER BİLİM DERGİSİ MİR’ÂT
Authors : Bilal Yurtoğlu
Pages : 1-38
View : 7 | Download : 5
Publication Date : 2022-06-06
Article Type : Research
Abstract :Osmanlılarda Haziran 1862 (Muharrem 1279) tarihli Mecmua-i Fünûn, Aralık 1862 (Receb 1279) tarihli Mecmua-i İber-i İntibâh ya da sekizinci sayıdan sonraki adıyla Mecmua-i İbretnüma’nın ardından Şubat 1863’da (Ramazan 1279) yayınına başlanan üçüncü bilimsel-felsefî dergi Mir’ât’tır. Osmanlılarda çıkarılan ilk resimli dergi olarak bilinen Mir’ât’ın yayımcısı Namık Kemal’in çevresindeki gençlerden biri olan Refîk Bey’dir. İstanbul’da yaşayan litograf Mandouce tarafından basıldığı bildirilen dergideki resimlerin büyük çoğunluğu, 1863’te açılan Osmanlı Genel Sergisi (Sergî-i Umûmî-i Osmânî) ve burada teşhir edilen bazı tarım makinalarına ilişkindir. Bazılarının kullanımı açıklanan bu tarım araçları İngiliz Ransome & Sims Şirketi tarafından üretilip sergiye gönderilmiştir. Dergide, buhar makinalarının mekanizmasıyla 3 Haziran 1863’te İstanbul’da gerçekleşecek Ay tutulması dolayısıyla, Ay ve Güneş tutulmalarının nasıl oluştuğunun anlatıldığı, dönemin müneccimbaşısı Osman Sâib Efendi tarafından kontrol edilmiştir denilen, bilimsel yazılar ve şekiller de bulunmaktadır. Namık Kemal’in Montesquieu’dan yapmaya başladığı tercüme-tefrika ile sergi dolayısıyla ekonomik zenginlik elde etmeyi amaçlayan bir toplum ve devletin hangi kurallara dikkat etmesi gerektiğini anlatan tefrika-yazı, Mecmua-i Fünûn editörü denilebilecek Münif Efendi ile girdiği polemik sonucu kapanan derginin diğer önemli makaleleridir.Keywords : Mir’ât, Refîk Bey, Münif Efendi, Mecmûai Fünûn, Sergî-i Umûmî-i Osmânî, Namık Kemâl, Montesquieu, Osman Sâib Efendi, Nicolas Mandouce