MELA MEHMÛDÊ BAZİDÎ’NİN KÜRTÇE-TÜRKÇE SÖZLÜĞÜ
Authors : Mustafa Öztürk
Pages : 57-89
View : 8 | Download : 2
Publication Date : 2017-01-01
Article Type : Research
Abstract :Bir Rus diplomatı olan Alexandre Jaba, Erzurum konsolosluğu yaptığı dönemde Mela Mehmûdê Bazidî ile tanışarak ondan Kürtçeyi öğrenmiş ve yine Bazidî gibi bölgenin önde gelen âlimlerinin katkılarıyla Kürt dili, kültürü, tarihi ve folklorü ile ilgili çok sayıdaki el yazması eseri kendi adını taşıyan bir koleksiyonda toplayarak Rusya’ya göndermiştir. Koleksiyonda Kurd 8 arşiv numarasıyla yer alan ve Risäle-yi Tu≈fetü’l- `illän Fi Zimäni Kurdan RîsaleyaYadîgara Dostan Di Zimanê Kurdan şeklinde isimlendirilen el yazması, Bazidî’nin Jaba’ya Kürtçenin Kurmancî lehçesiyle ilgili temel gramer bilgilerini öğretmek amacıyla kaleme aldığı bir eserdir. Bu yazma eserin 75b-125b varakları arasında istinsah edilen 50 varaklık Kürtçe-Türkçe sözlük bölümü dikkat çekmektedir. Bu sözlükte Bazidî, Jaba’ya Kürtçe fiil, isim ve diğer sözcük türlerini Türkçe üzerinden öğretmektedir. Bazidî, öncelikle öğretmek istediği Kürtçe kelimeyi kırmızı mürekkeple vermiş ve ardından da bunların karşılığını Türkçe olarak açıklamıştır. Bugüne kadar tespit edilen ilk Kürtçe-Türkçe sözlük olan eserde yer alan kelimelerin çoğunlukla günlük kullanıma ait kelime kadrosundan seçilmiş olması dikkat çekmektedir.Keywords : Mela Mehmûdê Bazidî, Kürtçe, Türkçe, sözlük, kavram alanı sözlükleri