- Diyanet İlmi Dergi
- Vol: 56 Issue: 3
- MÂTÜRÎDÎ’NİN AHSEN-İ TAKVÎM VE ESFEL-İ SÂFİLÎN YORUMU: Tîn Sûresi’nin Te’vîli Bağlamında İnsan Anlay...
MÂTÜRÎDÎ’NİN AHSEN-İ TAKVÎM VE ESFEL-İ SÂFİLÎN YORUMU: Tîn Sûresi’nin Te’vîli Bağlamında İnsan Anlayışı*
Authors : Fatma Aygün
Pages : 807-840
View : 9 | Download : 4
Publication Date : 2020-09-15
Article Type : Research
Abstract :Ebû Hanîfe geleneğinin en önemli takipçisi ve Ehl-i sünnet kelâmının en güçlü sîmâlarından olan İmâm Mâtürîdî (333/944), Tîn sûresini, Te’vîlâtü’l- Kur’ân’da te’vîl etmiş, sûredeki ahsen-i takvîm ve esfel-i sâfilîn ifadelerine dikkat çekmiştir. Sözlüklerde ahsen-i takvîm en güzel yapı ve düzenleme; esfel-i sâfilîn ise sefillerin en sefili, aşağıların en aşağısı, cehennemin en derin azap yeri anlamlarında kullanılmıştır. Mâtürîdî’nin insan tasavvurundan/anlayışından, insanın konumuna ilişkin açıklamalarından hareketle bu ifadeleri anlamak ve onun düşünce dünyasının ipuçlarını keşfedebilmek mümkündür. Zira onun düşünce dünyasında ahsen-i takvîm ve esfel-i sâfilîn kavramları insanın varoluşuna, insandaki donanıma/fıtrata, varoluşun/hayatın anlamına/değerine dair soruların cevaplarına pencereler açabilmektedir. Bu kavramlar çerçevesinde Mâtürîdî’nin en büyük nimet olarak nitelendirdiği îman ve îmanın göstergesi olan sâlih ameller vesilesiyle elde edilen mükâfat; en büyük kötülük olarak nitelendirdiği inkâr ve inkârın yol açtığı kötü amellerin ileteceği hüsran açıklanabilmektedir. Biz bu çalışmamızda ahsen-i takvîm ve esfel-i sâfilîn kavramları etrafında Mâtürîdî’nin insanın varoluşsal yolculuğuna ve akıbetine/âhiretine ilişkin düşüncelerini araştırmaya çalıştık.Keywords : İmâm Mâtürîdî, Te’vîlâtü’l-Kur’ân, Tîn sûresi, Ahsen-i takvîm, Esfel-i sâfilîn, Fıtrat