- Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi
- Issue: 21
- Fosfat Kaplama İşleminde Aktivasyon Parametreleri ve Kaplama Süresinin Kaplama Kalitesine Etkisi
Fosfat Kaplama İşleminde Aktivasyon Parametreleri ve Kaplama Süresinin Kaplama Kalitesine Etkisi
Authors : Elif Yaman, Semih Ulubayrak, Nurgül Özbay
Pages : 629-634
Doi:10.31590/ejosat.832850
View : 12 | Download : 5
Publication Date : 2021-01-31
Article Type : Research
Abstract :Metal sektöründe önemli bir problem olan korozyonun sebep olduğu malzeme ve iş gücü kaybına çözüm olarak yüzyıllardır uygulanan yöntemlerin en bilineni metal kaplama işlemidir. Fosfat kaplama, çok geniş bir kullanım alanına sahip olduğu için sıklıkla tercih edilen bir kaplama türüdür. Demir, çelik, galvaniz çelik ya da alüminyum gibi metal yüzeylere, yüzeyin temizlenmesi ve boyaya hazırlanması, korozyon direncinin artırılması, boyanın yüzeyde daha iyi tutulması, soğuk şekillendirmede sürtünmeyi azaltması ve metalle çalışmalarda aşınmayı önlemesi gibi amaçlar için uygulanan bir kaplama yöntemidir. Yapılan bu çalışmada, fosfat kaplama işlemi sırasındaki aktivasyon basamağı ve kaplama süresinin kaplama kalitesi üzerine etkisi incelenmiştir. Fosfat kaplama sırasındaki aktivasyon işleminde süreç parametresi olarak ortamın pH değeri, aktivasyon süresi ve fosfat kaplama süresi değiştirilmiştir. Aktivasyon ortamının pH değerinin kaplama kalitesine etkisini belirlemek için, aktivasyon süresi 60 saniye olarak sabit tutulmuş ve pH 8.50, 8.75, 9.00, 9.25, 9.50 ve 10.00 olarak değiştirilmiştir. Aktivasyon süresinin kaplama kalitesine etkisini belirlemek için ise, yapılan çalışmalarda aktivasyon banyosunun pH değeri 9,37 olarak sabit tutulurken aktivasyon süresi 15, 30, 45 ve 60 s olarak değiştirilmiştir. Kaplama süresinin kaplama kalitesine etkisi belirlenirken, aktivasyon ortamının pH’ı 9,00 ve aktivasyon süresi 60 s olarak sabit tutulurken, kaplama süresi 3, 5, 8 ve 10 dk olarak değiştirilmiştir. Yapılan deneysel çalışmalar sonucu, değiştirilen parametrelerin metal plakaların kaplama kalitesine etkisinin belirlenmesi için, metal plaka yüzeyleri taramalı elektron mikroskobu (SEM) ile incelenmiştir, ayrıca kaplama kalınlıkları da endüstriyel kaplama kalınlığı ölçüm cihazı (elkometre) ile ölçülmüştür. Elde edilen SEM görüntülerine göre aktivasyon ortamının pH değeri azaldıkça, fosfat kristal oluşumu kötü yönde etkilenmiş ve fosfat kaplama yüzeyinde lekeli bir görüntü elde edilmiştir. Yüksek pH değerlerinde ise metal yüzeyinde homojen olmayan fosfat tabakası oluştuğu belirlenmiştir. 15 saniye aktivasyon uygulanan parçalarda kristaller arası boşluğun oldukça fazla olduğu, 30 saniye aktive edilmiş yüzeyde homojen yüzey dağılımının olmadığı ve aktive edilemeyen bölgenin lekeli bir görünüme sahip olduğu gözlenmiştir. Aktivasyon süresinin düşük olduğu çalışmalarda parça yüzeyinin yeterince aktive olmadığı ve fosfat kaplama tabakasının güçlü tutunma sağlamayacağı belirlenmiş ve elde edilen SEM görüntülerine göre, aktivasyon maruziyeti için en uygun pH değerinin 9,00 ve aktivasyon süresinin 60 s olduğu belirlenmiştir.Keywords : metal, korozyon, fosfat kaplama, otomotiv, taramalı elektron mikroskobu, aktivasyon