- Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi
- Issue: 19
- Yapay Sinir Ağları ve Üstel Düzleştirme Yöntemi ile Türkiye’deki CO2 Emisyonunun Zaman Serisi ile Ta...
Yapay Sinir Ağları ve Üstel Düzleştirme Yöntemi ile Türkiye’deki CO2 Emisyonunun Zaman Serisi ile Tahmini
Authors : Erkan ÖZHAN
Pages : 282-289
Doi:10.31590/ejosat.705666
View : 9 | Download : 3
Publication Date : 2020-08-31
Article Type : Research
Abstract :Sera gazlarının atmosferdeki miktarı gün geçtikçe artmaktadır. Bu artışın başta küresel ısınma olmak üzere neden olduğu çok sayıda olumsuz etki ortaya çıkmaktadır. Geleceğe dönük sera gazı emisyonunun tahminlenmesi özellikle karar alıcılar ve CO2 salınımında payı olan sektörler açısından bakıldığında bu salınımın azaltılması ve alternatif kaynakların aranması için cesaret verici olabilir. Zaman serileri zaman düzleminde düzenli olarak belirli aralıklarla elde edilmiş verilerin literatürdeki adıdır ve bu serilerin analizinin nasılını inceleyen süreçlere ise zaman serisi analizi denir. Araştırmada Türkiye’ye ait sera gazı emisyonu (CO2 eşdeğeri) değerlerini içeren Dünya Bankası veri tabanındaki 55 yıllık verileri içeren veri seti kullanımıştır. Bu veri seti içerisinden yapay sinir ağları ve üstel düzleştirme yöntemleri ile faydalı örüntüler elde edilmesi amaçlanmıştır. Analizler için zaman serisi formatına dönüştürülen veri seti daha sonra eğitim ve test verisi olarak iki bölüme ayrılmıştır. Zaman serisi tipindeki eğitim verileri üstel düzleştirme yöntemini temel alan Holt’un lineer trend modeli ve yapay zekanın alt dallarından biri olan yapay sinir ağları (YSA) ile analizi edilmiştir. Bu analizler sonucunda ortaya çıkan modellere göre eğitim ve test verileri üzerinden tahmin modelleri elde edilmiştir. YSA’nın ve Holt’un lineer trend yönteminin test verileri için ortaya koyduğu tahminler ile modelleri değerlendirmek için RMSE, MAPE gibi değerlendirme metrikleri elde edilmiştir. Bu değerlere göre iki model karşılaştırılmış ve en az hata oranına sahip modelin YSA olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada elde edilen bulgulara göre YSA 0.1607’lik RMSE değeri ile, Holt’un liner trend yöntemine göre çok daha az hata oranına sahiptir. YSA’nın daha doğru tahminler yapacağı bulgusu elde edildikten sonra bu yöntemin önerdiği model kullanılarak 2021 yılına kadar tahminler gerçekleştirilmiştir. Model Türkiye için 2021 yılı sera gazı eşdeğeri CO2 emisyonunu 366,3972 milyon ton olarak tahminlemiştir. Araştırmada görülen bir diğer sonuç ise CO2 emisyonunun dalgalı bir seyir izlediği ancak genel olarak yükselme eğiliminde olduğudur.Keywords : Zaman serisi, ARIMA, sera gazı, veri madenciliği, CO2