- Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi
- Issue: 16
- Avrupa Birliği Ülkeleri Ve Türkiye’nin İnovasyon Performansının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleriy...
Avrupa Birliği Ülkeleri Ve Türkiye’nin İnovasyon Performansının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleriyle Kıyaslanması
Authors : Burcu Oralhan, Miraç Alper Büyüktürk
Pages : 471-484
Doi:10.31590/ejosat.571284
View : 9 | Download : 2
Publication Date : 2019-08-31
Article Type : Research
Abstract :Küreselleşen dünyada ülkelerin, şirketlerin veya diğer tüm organizasyonların faaliyetlerinin sürdürülebilir olması ve güçlü bir şekilde ayakta kalabilmeleri için yeniliğe hızlı adapte olması gerekmektedir. Sürdürülebilir ekonomik gelişmelerin sağlanmasında, toplumların refah düzeyinin artırılmasında ve işletmeler için rekabet dinamiğinin geliştirilmesinde inovasyon vazgeçilmez bir kaynaktır. İnovasyon doğru, sistematik ve etkin uygulandığında toplumun, ülkenin veya işletmenin gelişmesi kaçınılmazdır. Bu çalışmada Avrupa Birliği ülkeleri ve Türkiye’nin inovasyon performansının çok kriterli karar verme yöntemleriyle kıyaslanması amaçlanmıştır. Avrupa İnovasyon Endeksi hesaplamasında kullanılan insan kaynakları(IK), araştırma sistemleri (AS), yenilikçi ortam (YO), finansman ve destek (FD), yenilikçiler (Y), bağlantılar (B), entelektüel varlıklar (EV), istihdam etkileri (IE) ve satış etkileri (SE) olmak üzere 10 temel gösterge çok kriterli karar verme metotları ile değerlendirilmiştir. Değerlendirmede Avrupa Birliği’ne üye olan 28 ülke, Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 4 aday ülke ve 6 adet komşu ülkenin inovasyon performansları incelenmiştir. 2018 yılı Avrupa İnovasyon Endeksi Puanlama tablosundan temin edilen göstergelerin değerleri, çok kriterli karar verme yöntemlerinden TOPSIS ve MOORA metotlarıyla kıyaslanarak ülkelerin inovasyon performansı sıralaması yapılmıştır. Yöntemlerin sonuçları birbirine yakın olmasına rağmen bazı ülkelerin sıralamalarda değişiklikler gösterdiği tespit edilmiştir. Ülkelerin inovasyon performansları incelendiğinde TOPSIS ve MOORA yöntemine göre ilk üç sırada İsviçre, İsveç ve Danimarka yer almaktadır. Son üç sıralama ise TOPSIS yöntemine göre Ukrayna, Romanya ve Makedonya olarak elde edilirken, MOORA Yöntemine göre ise Romanya, Ukrayna ve Polonya olarak karşımıza çıkmıştır. Sonuçlar incelendiğinde Türkiye TOPSIS Yöntemine göre 31. ve MOORA yöntemine göre ise 33. sırada yer almaktadır. Türkiye’nin inovasyon performansına alt kriter bazlı sıralamalarda bakıldığında ise; ilk on ülke arasında olduğu tek temel kriter ‘firma yatırımları’ olmuştur. Türkiye’nin öncelik vermesi gereken alt göstergeler ise doktora mezunu sayısı, yükseköğrenimdeki öğrenci popülasyonu ve hayat boyu öğrenme prosesi, patent uygulamaları, ticari marka uygulamaları, tasarım uygulamaları, orta ve ileri seviye teknoloji ürünlerinin ihracı, bilgi yoğun hizmetlerin ihracı ve yeni pazar-firma yeniliklerinin satışı kriterleridir. Özellikle inovasyon konusunda bu çalışma Türkiye açısından ele alındığında, sadece Avrupa ülkeleri ile değil küresel çapta alanında en iyi ülkelerle yapılacak kıyaslamalarla, mevcut durum ve hangi kriterlerde eksiklerin olduğun tespit edilmesiyle, iyileştirilmesi gereken alanların belirlenmesi ve bu alanlara yönelik planların yapılarak aksiyonların alınması şeklinde gerçekleşmelidir. Bu konuda oluşturulacak bir ulusal inovasyon stratejisi ekonomik ve toplumsal hedeflere ulaşmada ivme kazandıracaktır.Keywords : İnovasyon, inovasyon göstergeleri, çok kriterli karar verme, TOPSIS, MOORA