- Current Research in Social Sciences
- Vol: 3 Issue: 3
- Reorganization of the Capitulary Regime: The Incident of Exequatur of the Spanish Consulate of Smyrn...
Reorganization of the Capitulary Regime: The Incident of Exequatur of the Spanish Consulate of Smyrna
Authors : Yasemin Türkkan Tunali
Pages : 115-131
View : 10 | Download : 4
Publication Date : 2017-09-30
Article Type : Research
Abstract :Osmanlı Hükümeti, I. Dünya Savaşı’nın patlak vermesinden faydalanarak, 19. yüzyıldan itibaren devletin adlî, idarî ve malî egemenliğine engel oluşturan kapitülasyon rejimini, 1 Ekim 1914’ten geçerli olmak üzere tümden ilga ettiğini duyurmuştur. İlga kararını takiben Hükümet; malî, adlî vb. düzende oluşan boşlukları yeni kanun ve düzenlemelerle gidermeye yönelmiştir. Kapitülasyonlardan faydalanan tüm devletler gibi, İspanya da ilga kararına itiraz etmiş, özellikle konsoloslukların adlî imtiyazları üzerindeki haklarını saklı tuttuğunu duyurmuştur. İspanya diplomatik teşkilatının, kapitülasyonların kaldırılmasının kabulü anlamına gelebilecek her türlü hareketten kaçındığı bu dönemde; 1915 yılının Ağustos ayında İspanya İzmir Konsolosluğu ve İzmir Valiliği arasında yaşanan bir sürtüşme, İspanya’nın bu politikasını zora sokmuştur. İspanya Hükümeti; bu olay nedeniyle ilga kararını fiilen tanımak ya da Osmanlı Devleti’ndeki dış temsilciliğini kapatmak çıkmazıyla karşı karşıya gelmiştir. İspanyol diplomasisi olası bu sonuçlara karşı önlemler üretirken; Osmanlı Hükümeti ve mülki idareciler, İspanyol diplomatik teşkilatını yeni kanun ve düzenlemelere uymaya zorlamıştır. Bu şekilde Osmanlı Devleti, İspanya’ya kapitülasyonların ilgasını kabul ettirmeyi amaçlamıştır. Çalışma, bu gelişmeleri İspanya Dışişleri Bakanlığı Arşivi’nden edinilen diplomatik raporlara yansıyan haliyle ele almakta; Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nden ulaşılabilen belgelerle desteklemektedir. Diplomatik raporların incelenmesiyle, kapitülasyonların ilgasının ve izleyen yeni düzenlemelerin, İspanya Hükümeti ve diplomasisi tarafından nasıl değerlendirildiğinin ortaya konması amaçlanmaktadır. Özellikle adlî imtiyazlar meselesinin, Osmanlı idaresi ile yabancı devlet temsilcilikleri arasında doğurduğu durumlara ve tarafların bu hallerde karşılıklı olarak geliştirdikleri politika ve girişimlere bir örnek sunması hedeflenmektedir.Keywords : Osmanlı Devleti, İspanya, Kapitülasyonlar, İzmir İspanya Konsolosluğu, İstanbul İspanya Temsilciliği, Adlî kapitülasyonlar, Berat, İspanya, İstanbul İspanya Temsilciliği, İzmir İspanya Konsolosluğu, Kapitülasyonlar, Osmanlı Devleti, Yetki Belgesi