- Çalışma ve Toplum
- Vol: 2 Issue: 25
- VESAYET MEKTUPLARI: 1950 ve 60'lı Yıllarda Türk ve ABD Sendikacıları Arasındaki Yazışmalar
VESAYET MEKTUPLARI: 1950 ve 60'lı Yıllarda Türk ve ABD Sendikacıları Arasındaki Yazışmalar
Authors : Aziz Çelik
Pages : 65-108
View : 9 | Download : 4
Publication Date : 2010-01-01
Article Type : Research
Abstract :1950’lı yıllarda başlayan ABD sendikacılığının Türkiye’ye yönelik ilgisi, 1960’lı yıllarda artarak devam etti. Dahası ABD sendikacılığı 1960 yıllarda Türkiye sendikacılığı üzerinde ciddi bir etki alanı elde etti. DP döneminde Türk-İş’in ICFTU üyeliğine izin verilmese ve uluslararası sendikal ilişkiler ağır bir kısıtlamaya tabi tutulsa da, Türk sendikacılar ile ABD’li sendikacılar arasında 1950’lerin başlarından itibaren sık sık yazışmalar yapıldı. 1960’larda ise Türk-İş ile AFL-CIO ve AID arasında yoğun ilişkiler yaşandı. Bu tebliğde ele alacağımız yazışmalar, aralarında Şaban Yıldız, Seyfi Demirsoy ve Rıza Kuas’ın da yer aldığı Türk sendikacılarla, aralarında George Meany, Jay Lovestone ve Irving Brown gibi soğuk savaşta ABD dış politikasında da önemli roller oynamış AFL-CIO’nun tanınmış isimleri arasında yapıldı. Bu çalışmada, kongre davetlerinden, Türkiye’deki sendikal durumu anlatan mektuplara, övgü mektuplarından kişisel isteklere, bilgi ihtiyacından yardım isteklerine, Noel kutlamalarından şikayet mektuplarına kadar çok geniş bir yelpazeye yayılan bu mektupların değerlendirmesi yapılacak. Mektupların biçimsel özellikleri, metin analizi, arka planı ile mektuplarda kullanılan söylem ve ifadeler irdelenerek mektupları yazanların sendikal ve kişisel dünyaları ile mektupların yazıldıkları dönemin özelliklerinin anlaşılması hedeflenmektedir. Bugüne değin bilinmeyen bu mektuplar, Türkiye-ABD sendikal ilişkilerine başka bir pencereden bakmamıza olanak sağlayacaktır. Türk-İş’in 1950 ve 1960’lı yıllara ilişkin arşivleri yok edildiği için Türkiye’de bulmanın neredeyse imkansız olduğu bu mektuplar ABD arşivlerinden sağlanmıştır. AFL-CIO’nun arşivlerinde yer alan bu yazışmalar dönemin sendikacılarının kişisel özellikleri yanında bir dönemin sendikal ilişkilerinin arka planının daha net görülmesine de yardım edecektir. Dahası bu mektuplar Türkiye ve ABD sendikacıları arasındaki ilişkilerin eşit ilişkiler olarak kurulmadığını ve Türk sendikacıların ABD’li sendikacı ve sendikal örgütleri üstleri olarak algıladığını göstermektedir. Mektuplar soğuk savaş sendikacılığı ve ABD sendikacılığın müdahaleleri açısından da önemli ip uçları sunuyorKeywords : Sendikacılık, ABD Sendikacılığı, Türk-İş, AFLCIO