- Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi
- Cilt: 12 Sayı: 38
- MISIR’DA İFLAS VE FİNANSAL KONTROL: İNGİLİZ-FRANSIZ REKABETİNDE CAISSE DE LA DETTE’NİN KURULUŞ SÜREC...
MISIR’DA İFLAS VE FİNANSAL KONTROL: İNGİLİZ-FRANSIZ REKABETİNDE CAISSE DE LA DETTE’NİN KURULUŞ SÜRECİ (1875-1876)
Authors : Serdar Bay
Pages : 272-302
Doi:10.33692/avrasyad.1381535
View : 52 | Download : 56
Publication Date : 2024-03-15
Article Type : Research
Abstract :Mısır’da Nisan 1876’da Hidiv İsmail Paşa’nın temerrüde düştüğünü ilan etmesinin ardından 2 Mayıs’ta Fransa, İtalya ve Avusturya öncülüğünde dış borçların ödenmesi için Caisse de la Dette Publique adıyla uluslararası bir komisyon kuruldu. Daha öncesinde bu tarz bir kurum ilk olarak Tunus’ta dış borç ödemelerinin askıya alınmasının ardından, alacaklı devletlerin baskısıyla kurulan Uluslararası Finans Komisyonu adıyla 1868’de karşımıza çıkmaktadır. İngilizce literatürdeki karşılığı Commission of the Public Debt ya da Mısır’daki adıyla Caisse, kurulduğu andan itibaren ülkenin yönetiminde önemli bir kurum haline gelerek, Mısır’ın mali bağımsızlığına son vermiştir. Böylesi bir kurumun ortaya çıkmasında başta Hidiv İsmail Paşa’nın yanlış politikaları, alınan yüksek oranlı krediler ve İngiltere ile Fransa’nın Mısır üzerindeki nüfuz mücadelesi etkili olmuştur. Caisse gerek kurulurken gerekse kurulduktan sonra, Manş’ın iki yakasında büyük tartışmalara yol açmış, kuruluş aşamasında yer almayan İngiltere, 1877’e kadar komisyona delege göndermemiştir. Bu çalışmada, Hidiv’in Fransa ve İngiltere ile kredi görüşmelerinden sürecin Caisse’ye evrilişi, İngiltere’nin Mısır’ın iflasına göz yumarken Fransa’nın bu durumdan nasıl endişe ettiği başta İngiliz Ulusal Arşivi olmak üzere Fransız basınının önde gelen gazeteleri ışığında incelenmeye çalışılmıştır. Bu çerçevede ilk olarak Mısır’ı iflasa sürükleyen Hidiv’in borçlanma arzusu incelenmiş, ardından İngiltere ve Fransa’nın Mısır’ın iflasına yaklaşımları ile Caisse’nin kuruluşu aşamaları ele alınmıştır. Son olarak ise İngiltere’nin Caisse’ye ve Mısır borçlarının konsolidasyonuna ilişkin düzenlemelere itirazlarının gerekçeleri irdelenerek, kurumun Mısır’ın geleceğine etkisi açıklanmaya çalışılmıştır.Keywords : Mısır, İngiltere, Fransa, Maliye, İflas, Komisyon