- Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi
- Vol: 11 Issue: 35
- Osmanlı Döneminde Çandarlı’nın İdari Teşkilatı ve Nüfusu (1830-1900)
Osmanlı Döneminde Çandarlı’nın İdari Teşkilatı ve Nüfusu (1830-1900)
Authors : Irem Menekşe, Metin Menekşe
Pages : 845-874
Doi:10.33692/avrasyad.1245405
View : 41 | Download : 49
Publication Date : 2023-06-20
Article Type : Research Article
Abstract :İlk Çağ’da Pitane olarak adlandırılan Çandarlı, Bergama Krallığı’nın önde gelen liman kentlerinden biri olmuş ve M.Ö. 288’den 193’e kadar Bergama Krallığı’nın yönetimi altında kalmıştır. Daha sonra Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde önemli bir liman kenti olma özelliğini sürdürmüştür. Cenevizliler tarafından inşa edilen kalesi, Osmanlı döneminde Sultan II. Murat devrinde yeniden inşa edilmiş ve burası, kalenin inşasında önemli hizmetleri olan Çandarlı Kara Halil Paşa’ya izafeten "Çandarlı” olarak anılmaya başlanmıştır. Günümüze kadar da bu ismini muhafaza etmiştir. Bu çalışmada, 19. yüzyılda, önce Hüdavendigar Vilayeti Karesi Sancağı’na, sonra Saruhan Sancağı’na ve en nihayetinde Aydın Vilayeti İzmir Sancağı’na bağlanan Çandarlı’nın, idari teşkilatı ve nüfusu ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çandarlı’da farklı zamanlarda görev yapan memurlar ve onların görevleri, yıllara göre nüfus değişimi nüfus defterleri ve salnameler ışığında değerlendirilmiştir. Nitekim 1830-31 (H.1246) yıllarında yapılan ilk genel nüfus sayımında Çandarlı’nın; 1 adet kale, 3 adet köy ve 1 çiftlikten oluştuğu görülmektedir. Bu sayımda Çandarlı genelinde 520 kişinin ikamet ettiği tespit edilmiştir. Bundan sonraki yıllarda da nüfus sayımları devam etmiştir. 1896 senesine gelindiğinde Çandarlı Nahiyesi’ndeki nüfus, yeni köylerin de bağlanmasıyla birlikte, 2.331 erkek ve 2.218 kadın olmak üzere toplam 4.549 kişiye ulaşmıştır. 1901 yılında sadece şehir merkezindeki nüfus ise 464 hanede, 1.092 Müslüman ve 823 gayrimüslim olmak üzere toplam 1.915 kişidir. Dolayısıyla yüzyılın başından yüzyılın sonuna kadar Çandarlı genelinde %11.4’lük bir nüfus artışı meydana gelmiştir.Keywords : Osmanlı Devleti, İzmir, Çandarlı, İdari Teşkilat, Nüfus