- Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi
- Vol: 8 Issue: 23
- TÜRKİYE'NİN DOĞU TÜRKİSTAN'A YÖNELİK DIŞ POLİTİKASINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER (1939'A KADAR)...
TÜRKİYE'NİN DOĞU TÜRKİSTAN'A YÖNELİK DIŞ POLİTİKASINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER (1939'A KADAR)
Authors : Melih Duman
Pages : 395-408
Doi:10.33692/avrasyad.684934
View : 8 | Download : 2
Publication Date : 2020-09-15
Article Type : Research
Abstract :Doğu Türkistan sorunu, XXI. yüzyılda çözüm sağlanamayan, ciddi insan hakları ihlallerinin yaşandığı büyük bir bunalım haline dönüşmüştür. Tarihsel süreç içerisinde Rusya ve Çin arasında bir mücadele alanı olarak ortaya çıkan Doğu Türkistan sorunu, içinde bulunduğumuz son yüzyılda Çin’in dünya siyasetindeki etkinliğini arttırmasına bağlı olarak Çin’in dünyadan soyutladığı ve tahakkümü altına aldığı bir mesele haline gelmiştir. Coğrafi olarak Doğu Türkistan’la sınırları olmayan Türkiye, Osmanlı Devleti’nden itibaren sahip olduğu tarihsel ve kültürel bağları sebebiyle Doğu Türkistan için oldukça önemli bir konumda olmuştur. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasından sonra ise Türkiye’nin yaşadığı iç ve dış politik gelişmeler Doğu Türkistan’la ilgilenilmesine engel olmuştur. Üstelik Doğu Türkistan’ın Türkiye’nin coğrafi olarak oldukça uzağında yer alması, Doğu Türkistan politikasının gelişmemesinde başka bir engel olmuştur. Bu çerçevede çalışma, Doğu Türkistan konusunda Türkiye için oldukça erken sayılacak bir dönemde Türk dış politikası açısından Doğu Türkistan’ı, belgesel kaynak tarama metoduyla elde edilen arşiv belgeleri ve diğer kaynaklar doğrultusunda, değerlendirmektedir. Türkiye’nin 1930 - 1939 yılları arasında siyasi, uluslararası ve konjonktürel ölçütler içerisinde bakmak durumunda kaldığı Doğu Türkistan meselesi, bu eksende Türkiye’nin dış politikası doğrultusunda ele alınmakta ve değerlendirilmektedir. Çalışma, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) ile ilişkilerinin kuvvetli ve hayati olduğu bir dönemde Türkiye’nin Doğu Türkistan meselesine nasıl ve hangi gerekçelerle yaklaştığını, ortaya koymaya çalışmaktadır.Keywords : Doğu Türkistan, Türkistan, Türkiye, SSCB, Çin