- Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi
- Vol: 8 Issue: 21
- BAMSI BEYREK BOYUNUN TRABZON VARYANTI BASI BÖYREK ÜZERİNE BİR İNCELEME
BAMSI BEYREK BOYUNUN TRABZON VARYANTI BASI BÖYREK ÜZERİNE BİR İNCELEME
Authors : Turgay Kabak
Pages : 178-197
Doi:10.33692/avrasyad.631996
View : 8 | Download : 3
Publication Date : 2020-03-15
Article Type : Research
Abstract :Ülkemizde Dede Korkut çalışmaları iki ana kola ayrılabilir. Bunlardan biri Dede Korkut kitabının nüshaları, diğeri de Dede Korkut boylarının Anadolu’daki varyantları ile ilgili yapılan çalışmalardır. Bamsı Beyrek boyunun Trabzon varyantı ilk olarak 1931 yılında Bartın Gazetesi’nde Ahmet Baha imzasıyla Hamamîzâde İhsan’dan naklen neşredilmiştir. Gazetede köşe yazısı şeklinde yayınlanan bu anlatı hem çok kısadır hem de eksiktir. Ancak 2003 yılında Trabzon merkeze bağlı Bengisu (Eski adı Kisarna) köyünden Basi Böyrek adı ile derlenen elimizdeki anlatı, gerek olay örgüsü gerekse de kahramanları ile tam anlamıyla bir Bamsı Beyrek varyantıdır ve daha önce yapılan yayının eksik bıraktığı noktaları tamamlamaktadır. Bu kapsamda araştırmanın amacı Bamsı Beyrek’in Trabzon varyantının tamamını ilk defa bilim dünyası ile paylaşmak ve bu varyant üzerine ilk bilimsel bir incelemeyi yapmış olmaktır. Araştırmanın deseni doküman araştırması olarak yapılandırılmıştır. Araştırmanın örneklem yöntemi ise amaçlı örneklemdir. Amaçlı örneklemde anılan Trabzon varyantı çalışılmıştır. Verilerin analizinde ise doğrudan alıntılara dayanan betimsel analiz kullanılmıştır. Araştırma sonucunda Trabzon varyantının olay örgüsü, kahramanlar, olağanüstü olaylar ve şekil özellikleri bakımından diğer varyantlarla büyük oranda benzerlikler göstermekle birlikte ayırt edici farklılıklar da taşıdığı tespit edilmiş ve bu farklılıklar "Sözlü Kompozisyon Kuramı” ve "Performans (İcra) Yöntemi” ile açıklanmıştır.Keywords : Dede Korkut, Bamsı Beyrek, Bey Böyrek, Bası Böyrek