- Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi
- Vol: 7 Issue: 16
- KİMLİK KORUMA MÜCADELESİ EKSENİNDE RUSYA MÜSLÜMANLARININ SİYASİ FAALİYETLERİ (1905-1917)
KİMLİK KORUMA MÜCADELESİ EKSENİNDE RUSYA MÜSLÜMANLARININ SİYASİ FAALİYETLERİ (1905-1917)
Authors : Serap Toprak, Ahmet Öztürk
Pages : 1075-1096
Doi:10.33692/avrasyad.543654
View : 16 | Download : 3
Publication Date : 2019-03-24
Article Type : Research
Abstract :Türk soylu halkların Rus hâkimiyetine girmesi, 16. yüzyıla kadar gitmektedir. Rus hâkimiyetinde yaşayan bu halklara Rusya Müslümanları da denilmektedir. Türkistan‟ın 1884 yılında Rus egemenliğine tamamen girmesiyle birlikte, Rusların Müslümanlar üzerindeki baskıları da artmıĢtır. Ruslaştırma ve Ortodokslaştırma politikası çerçevesinde Ruslar, egemenlikleri altındaki Müslümanların siyasi haklarını sınırlandırmıştır. Fakat Çarlık Rusya‟daki 1905 Ġhtilali ile yoğunluk kazanan Müslümanlar arasındaki siyasi faaliyetler, 1917 Bolşevik ihtilali ile zirveye ulaşmıştır. Rusya Müslümanları arasında dini bir hareket olarak başlayan yenileşme hareketi, 19. yüzyılın son çeyreğinden itibaren liberalleşerek dünyevi bir hareket haline dönüşmüştür. Hareket, yenilikçi bir eğilim göstermesine karşın, içinde dini ıslahat hareketinden de unsurlar taşımaktaydı. 1905-1917 yılları arasında Rusya Müslümanları arasında Ruslaştırma politikasına karşı pek çok parti ve yayın organı kurulmuştur. Özellikle 1905 Rus-Japon Savaşı‟ndan sonraki siyasi ortamda Rusya Müslümanları da siyasi faaliyetlerini arttırdı. Osmanlı Devleti de bu süreçte Rusya Müslümanlarını siyasi ve kültürel haklarını almaları konusunda destekledi. Rusya Müslümanları, 20. yüzyıl başında düzenledikleri kongrelerde sorunlara çözümler aramışlardır. Ancak düzenlenen kongreler ve alınan kararlar çok fazla uygulama alanı bulamamıştır. 1917 Bolşevik Devrimi, Rusya Müslümanları için bir umut ışığı olsa da, Rusya‟daki yeni rejim Müslümanlara istedikleri siyasi zemine imkân vermemiştir. Bu çalışmada özellikle 1905-1917 yılları arasındaki siyasi birlik çabaları, Rusya Müslümanları Kongreleri ve Birinci Dünya Savaşı sırasında Rusya Müslümanlarının siyasi faaliyetleri Türkçe tetkik eserler, Osmanlıca belgeler ve Rusça kaynaklar ışığında ele alınmıştırKeywords : Rusya Müslümanları, Çarlık Rusya, RuslaĢtırma, Müslüman Kongreleri, Osmanlı Devleti