- Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi
- Vol: 6 Issue: 13
- ALMANCA VE TÜRKÇE ÖLÜM İLANLARINDAKİ ÖRTMECE SÖZLERDE ÖLÜM ALGISI
ALMANCA VE TÜRKÇE ÖLÜM İLANLARINDAKİ ÖRTMECE SÖZLERDE ÖLÜM ALGISI
Authors : Hasan Kazım Kalkan
Pages : 382-397
Doi:10.33692/avrasyad.510223
View : 13 | Download : 3
Publication Date : 2018-05-30
Article Type : Research
Abstract :Örtmece sözler herhangi bir kavramın anlamını değiĢtirmeden, yalnızca o kavramı ifade eden dilsel göstergelerin değiĢtirilmesiyle yapılan dil oyunlarıdır. Amaç anlamı değil, anlamın yarattığı olumsuz etkiyi değiĢtirmek ya da katlanılabilir hâle getirmektir. Herhangi bir kavramın ya da olayın güzelleĢtirilerek anlatılması anlamına gelen örtmeceler, Türkçede "iyi adlandırma, edeb-i kelâm, hüsn-i tabir” gibi kelimelerle, Almancada ise "Euphemismus” Ģeklinde ifade edilir. Örtmece sözler bir yandan dilin ve edebiyatın zenginleĢmesine katkı sağlarken, diğer yandan da toplumların herhangi bir olayı nasıl algıladıklarının önemli göstergelerinden bir tanesi olarak psikoloji, sosyoloji ve halk bilimi gibi bilim dalları içinde önemli veriler sunarlar. Çünkü toplumların kelimelere yüklemiĢ oldukları anlam, aynı zamanda onların nesneleri ya da olayları nasıl algıladıklarının da bir göstergesidir. Bu açıdan bakıldığında ölüm yerine kullanılan örtmece sözlerin toplumların ölüm algısına dair önemli ipuçları vereceği düĢünülebilir. Ölüm her insanın mutlaka yüzleĢmek zorunda kaldığı bir olgudur ve her ne kadar vaka olarak evrensel kültürün parçası olsa da, algılanma biçimi itibarıyla yerel kültürün bir parçasıdır. Bu çalıĢmayla Türk ve Alman toplumlarındaki ölüm algısının gazetelerin ölüm ilanlarında yer alan örtmeceler üzerinden analiz edilmesi hedeflenmiĢtir. Bu amaçla Türkiye ve Almanya’dan günlük satıĢ rakamları birbirine çok yakın iki gazete seçilmiĢ ve 15-30 Ağustos 2017 tarihleri arasında söz konusu gazetelerde yayınlanan ölüm ilanları mercek altına alınmıĢtır. AraĢtırmanın birinci aĢamasında örtmeceler tespit edilerek kullanım sıklıkları hesaplanmıĢ ve ölümü algılayıĢ biçimleri esas alınarak belli sınıflandırmalar yapılmıĢtır. Ġkinci aĢamada ise elde edilen veriler karĢılaĢtırmalı betimlemeli yöntemle yorumlanmıĢtır.Keywords : Örtmece, Ölüm Algısı