Hristiyan Çevreye Ait Eski Türkçe Metinlerde Dinî İfadeler
Authors : Berker Keskin
Pages : 63-100
Doi:10.12995/bilig.10703
View : 613 | Download : 512
Publication Date : 2023-10-30
Article Type : Research
Abstract :Türk dili tarihi içerisinde Türkçenin bir yazı dili olarak ilk örnekleri Eski Türkçe devrine aittir. VIII. yüzyılda Orhun Türkçesiyle başlayan bu devir, Eski Uygur Türkçesiyle gelişerek devam etmiştir. Devrin ikinci safhasında ilkine göre hem çok daha fazla sayıda eser ortaya konmuş hem de konular çeşitlenmiştir. Bu bakımdan Eski Uygurcadan miras kalan metinlerin büyük çoğunluğunun dinî bir karakter taşıdığı ifade edilebilir. Budizm çerçevesindeki eserler önde gelmekle birlikte az sayıda da olsa Manihaizm ve Hristiyanlıkla ilgili eser veya metin parçaları bulunmaktadır. Bu çalışmanın esas konusu, Eski Uygurca metinlerdeki Hristiyanlıkla ilgili dinî ifadelerin tespitidir. Öncelikle Hristiyan Türk topluluklarının kabul ettiği Nestûrîlik mezhebi ve bunun Uygurlar arasında yayılımı ana hatlarıyla incelenecek, Hristiyan çevreye ait metinlerin içeriği hakkında bilgi verilecektir. Metinlerde yer alan dinî ifadelerin örnekleriyle birlikte açıklanmasına ek olarak bunların Budist, Manihaist ve diğer Eski Türkçe metinlerdeki varlığı sorgulanacaktır. Ayrıca bu ifadelerin İslamiyet’in kabulü sonrası yazılan eserlerdeki dinî ifadelerle mukayese edilmesi amaçlanmaktadır.Keywords : Eski Türkçe, Eski Uygurca, din, Hristiyanlık, Nestûrîlik