Muthos’tan Protreptikos’a Geçiş: Aristotelesçi Bir Çağrı
Authors : Erman Kar
Pages : 305-313
View : 6 | Download : 8
Publication Date : 2023-02-28
Article Type : Research
Abstract :Felsefe birden fazla yol ve yöntem ile tanımlanabilir. Ancak onun işlevsel olarak yapısına en uygun tanım mitos’tan logos’a geçiş ifadesi üzerinden verilmektedir. Bu ifade dünyayı tanımlama ve anlamlandırmada yeni ve farklı bir yola geçişi de kısaca özetlemektedir. Bu kavramsal ikiliğin ifade ettiği geçiş, mitosun dinsel olana vurgu yapmasının yanında logosun akılsallığı temsil ediyor olmasıdır. Felsefenin, dolayısıyla bu rasyonel faliyetin temelinde merak olduğunu aporia kavramı ile ifade eden Aristoteles için bu geçiş bir çağrıya dönüşür ve Protreptikos adlı yapıtını, felsefe yapmaya bir çağrı üzerine kurgular. Aristoteles bu süreci Metafizik yapıtında bilgisiz veya merak içinde olmayan insanı zincire vurulmuş insan olarak tanımlayarak ifade eder. Merak içinde olan insan zincirlerinden kurtulmuştur ve merak duygusunun temelinde bu duyguya eşlik eden aporialar, çıkmaz veya güçlükler mevcuttur. Sözü edilen süreç Aristoteles tarafından merak duygusuna eşlik eden aporia’ların belli bir hal alması veya çıkar bir yol (diaporia)’a ulaşması haline evrilerek devam eder. Böylelikle doğası gereği bilmek isteyen insanın merak duygusu ve bu duyguya eşlik eden aporia’lar ile başlattığı bu süreç diyakletiğin belli bir formunu almış olur. Bu çalışmanın amacı felsefenin işlevsel tanımlamalarından birisi olan mitos’tan logos’a geçişi Aristotelesçi bir analiz üzerinden sunmaktır. Bu bakımdan ilk olarak Aristoteles felsefesinde mitos ve logos kavramlarının yansımaları, Metafizik adlı yapıtında aporia kavramı üzerinden analiz edilecektir. Bununla birlikte logos, Aristoteles’in felsefe yapmaya çağrısı olan Propreptikos adlı yapıtı üzerinden serimlenecektir.Keywords : Aristoteles, Mitos, Logos, Aporia, Diaporia.