Themis’in Denge Yasasına Triolojik Yaklaşım: Dike - Eunomia - Eirene
Authors : Emine Kef
Pages : 361-370
View : 8 | Download : 5
Publication Date : 2023-02-28
Article Type : Research
Abstract :Yunan Mitolojisi, yer ile göğün birbirinden ayrılmasıyla canlı formunun vücut bulduğu boşluğun oluşumunu, Gaia’nın Uranüs’ü doğurmasıyla dişil ilkenin eril enerjiye kendinden ayrı varlık kazandırması olarak anlatır. Doğanın mizacında ne gördüyse onu bir arketipin karakterinde alegorik yaklaşımla kurgulayan mitsel anlatıya göre, evrenin denge halindeki düzenini sağlayan dişil ilke, Gaia ile Uranüs’ün ayrıldıktan sonra birlikte meydana getirdikleri boşluğun ruhu olan Themis’tir. Gaia’dan kehanet gücünü alan Themis’in bilgisi, zaman akışının üstünde olduğu için evvel de ahir de malumudur. Yer ile Gök arasındaki tüm hikâyenin bilgisini taşıyan tanrıçanın adil düzende kurduğu denge, Zeus’tan olan kızları Dike, Eunomia ve Eirene adındaki üç tanrıçanın çevrelediği sacayağında yükselir. Toplumsal yaşamda dengeyi gözetecek bu üç tanrıçadan Dike, hukukun temeli olan adaleti simgeler. Themis’i toplumsal yaşamda pasif ilke olarak tanımlayan anlatıya göre, Dike onun yeryüzündeki temsilcisidir. Ancak zamanın ruhu tanrıçanın karakterinde ve görünümünde değişikliğe neden olurken, iyi yasalarla kurulmuş düzenin simgesi olan Eunomia ile refah ve mutluluk sağlayan barışın simgesi Eirene bilinçte muğlaklaşmış, ilkeler maddeye indirgenerek üç tanrıça arasındaki bağ unutulmuştur. Toplumsal huzurun ve devletin bekasının kilittaşı olan adalet, ancak onu her yönden kuşatan iyi yasalarla arasında hiçbir sızıntının olmadığı düzende varlık gösterebilir. Yasada tutkuların olmadığı bir zekânın bulunması gerektiğini söyleyen Aristoteles’e atıfla, çalışma, toplumu muhtelif saiklerle kompartımanlara bölen yasaların/kararların/fikirlerin kendi ötekisini yarattığı ve böylesi bir iklimde, adaletin tanımını kendi lügatine indirgeyenlerin toplumda daha görünür olması durumunda, kolektif vicdanın da sözcülüğünü yaptıkları sanrısının kültürü dekadansa uğrattığı iddiası taşımaktadır. Doğal düzen içerisinde kurulan kültürel düzenin kaynağına Themis’in ilkeselliğinde Dike, Eirene ve Eunomia’yı koyan mitsel anlatıya yaklaşıp arketipler arasındaki bağı yeniden hatırlamak, unutkanlığın sınırlandığı dili güçlendirecek ve bilinci uyandırıp toplumsal yapıya da holistik paradigmadan bakabilmeyi sağlayacaktır.Keywords : Yunan Mitolojisi, Themis (Denge), Dike (Adalet), Eirene (Barış), Eunomia (Düzen)