İlyada ve Homeros’un Gözüyle Yunan Dini
Authors : Baki Burak Acil
Pages : 61-69
View : 6 | Download : 5
Publication Date : 2023-02-28
Article Type : Other
Abstract :Bu çalışmanın amacı, Homeros’un İlyada metninde yer alan dinsel yapının izini sürerek dönemin din ve söylem ilişkisini ortaya çıkarmak; dönemin tapınak, sunak gibi kutsal alanlarının metinden doğru izini sürmek olmuştur. İlyada metninin en önemli özelliklerinden birisi savaşa müdahil olan he theos*un varlığıdır. He theos dünyasını ve o dünyanın insanlarla kurduğu ilişkileri daha iyi anlayabilmek için İlyada metni dışında, Hesiodos’un "İşler ve Günler” ve özellikle "Theogonia” adlı eserlerine bakılmıştır. İlyada’da he theos insan şeklinde tasarlanmış olup emreden değil öneren figürler olarak yer almıştır. Aralarındaki güç farkı ve ölümsüzlük özelliği dışında he theos dünyası ile insanlar dünyası arasında herhangi bir farklılık göze çarpmamıştır. Metni oluşturan Troya savaşında gerçekleşen çoğu eylemde he theos’un parmağı olduğu ortaya çıkmış olmasına rağmen sorumluluk hem insanlarda hem de he theos’ta olmuştur. Zira İlyada destanında insanlar he theos karşısında özgür bir şekilde durmuş, insan istenci öne çıkarılmıştır. İlyada metninde, varlık sona erdiğinde, ruh yaşamaya devam etmemiş; ölümden sonra yaşamın çok da önemli olmadığı bir tasavvur göze çarpmıştır. Homeros’un aktardığı varsayılan İlyada destanında aktarılan mitolojik din, insana oldukça yakın, insanı merkeze alan ve çoktanrılı bir dindir. Yaratılan bu dini anlatıyı, sınıfsal olarak üstte yer alan, özgüvenli, imkânlara erişimi olduğu için hayatın sunduklarından fazlasıyla yararlanan bir zümre yaratmıştır. *Özellikle cinsiyete dayalı bir ayrım yapılmadığı veya başka bir yazardan alıntı yapılmadığı sürece, eril bir ifade olan theos (tanrılar) demek yerine, önüne dişil bir tanım edatı olarak kullanılarak dişilleştirilen Duby & Perrot’nun (2005) önerdiği şekliyle ve daha kapsayıcı olan he theos ifadesi, "erkek tanrılar, kadın tanrıçalar ve varsa na-ikili tanrısallıklar…” yerine kullanılmıştır.Keywords : İlyada, Homeros, yunan dini, he theos, antik yunan, mitoloji