- Belgü
- Issue: 7
- MİTOLOJİ VE HÜMANİZMA: MİTSEL ANLATILARDAKİ HÜMANİTER TUTUMA ÜLKEN’İN "SİYAVUŞ" DESTANI ÖR...
MİTOLOJİ VE HÜMANİZMA: MİTSEL ANLATILARDAKİ HÜMANİTER TUTUMA ÜLKEN’İN "SİYAVUŞ" DESTANI ÖRNEKLİĞİNDE BİR İNCELEME
Authors : Mehmet Latif Bakiş
Pages : 79-87
View : 8 | Download : 9
Publication Date : 2022-12-23
Article Type : Research
Abstract :Çeşitli anlamlarda kullanıldığı bilinen mit (mitos/itoloji) kavramı, toplumların kendi değer yargılarını kendi nesillerine ve başka toplumlara aktarma işlevi ile felsefe, edebiyat, folklor, tarih ve kültürün de konusunu oluşturur. Çoğunlukla efsane, hayal, kurgu, hikâye vb. anlamlarda kullanıldığı görülen mitoloji; esasen insan aklının varlığa duyduğu ilgi ve merakın farklı bir tasavvuru olarak tezahür etmektedir. Felsefi düşüncenin ilk kıvılcımlarının mitolojilerle tutuşturulduğu kabul edilmektedir. Her toplumun kendi içinde yarattığı efsane ve mitler, o toplumun kültürel değerlerini de taşımaktadır. O nedenle toplumlarda mitler ayrı bir öneme sahiptir. Ülken’in de Anadolu’nun kültür ve değerleriyle ilişkilendirdiği efsane, hikâye ve mitolojilere kıymet atfettiği görülmektedir. Hepsinin ortak gayesinin insaniyet olduğu görülen efsaneler, birer ders niteliğin taşımaktadır. Nitekim Ülken’in de Hâkimiyet, Aşk Ahlâkı, İnsani Vatanseverlik isimli eserlerinde görüldü olduğu gibi kaleme aldığı mitoloji, destan, hikaye ve roman gibi edebî metinlerinde de hümanist bir tavır alış söz konusudur. İnsanı integral vasfıyla ele alan ve milletlerden teşekkül edecek bir konfederatif dünya devleti düşüncesi de Üllken’in söz konusu anlatılarla esasen bir ders vermek istediği anlaşılmak durumundadır. Tahir ile Zühre, Siyâvüş veya Hayalperest, Destanlar Ülken’in Anadolu kültürünü yansıttığı mitoloji tarzı çalışmalar olarak zikredilebilir. Bu çalışmada özel olarak Ülken’in Siyâvüş veya Hayalperest eserinde, genelde ise mitoloji türü yazın türlerinde yer alan hümaniter tutumların tespit edilmesi hedeflenmektedir.Keywords : Mitoloji, Destan, Efsane, İnsan, Hümanizm, Siyavuş