- Balkanlarda Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları
- Cilt: 6 Sayı: 1
- Altay Suroy Recepoğlu ve Mağcan Cumabayev’in "Türkistan" Şiirlerinde Bellek Mekânları...
Altay Suroy Recepoğlu ve Mağcan Cumabayev’in "Türkistan" Şiirlerinde Bellek Mekânları
Authors : Cüneyt Akin
Pages : 19-30
Doi:10.47139/balted.1332886
View : 19 | Download : 11
Publication Date : 2024-01-31
Article Type : Research
Abstract :Balkanlardan Kazak ve Kırgız bozkırlarına kadar uzanan Türkistan coğrafyasını ve bu coğrafyanın bellek mekânlarını şiirinde işleyen Altay, Mağcan Cumabayev’in Türkistan şiirindeki Aral ve Balkaş göllerini şiirine almıştır. Siri Derya ve Amu Derya’nın yer aldığı Maveraünnehir, Altay’ın şiirinde sihirli ve ürperticidir. Cumabayev ise bu iki mübarek suyun kenarında, atalarının kutsal mezarlarını bulmanın heyecanıyla yaşamaktadır. Her iki şair de Türk’ün kutsal dağlarından bahseder. Altay, Hisar Dağları, Pamir ve Tanrı Dağları’nı şiirine almıştır. Cumabayev’de dağlar daha da ağırlık kazanmıştır. Pamir Dağları’ndan, Alay, Tyen-Şan, Tanrı ve kutsal Kızılkurt Dağı’ndan bahsetmiş, Kutsal Kızılkurt Dağı olmasaydı, Nuh’un Gemisi’nin kurtulamayacağını belirterek, insanlığın kaderini, Türkistan’ın bu kutsal dağına bağlamıştır. Her iki şair de Türkistan coğrafyasındaki çöl ve bozkırlara şiirlerinde yer vermiştir. Altay, Kızıl Kum ve Kara Kum çöllüklerini, Cumabayev ise, Turan’ın uçsuz bucaksız çöllerini dile getirmiştir. Cumabayev’de bu uçsuz bucaksız çöller, rüzgâr esmeyen, ıssız, sapsarı ve kumsar çöllerdir ve mezarlığı andırırlar. Altay ise bu çölleri, göklerin indirilmek istendiği mekânlar olarak telakki etmiştir. Balkaş’ı bağrına basan Tarbagatay bozkırlarından bahseden Cumabayev’in yanında, Kırgız bozkırlarından bahisle şiirini sonlandıran bir şair bulunmaktadır. Çalışmada, iki Türkistan şiirindeki bellek mekânlarından yola çıkılarak, şairlerin millî duyuşları ve Balkanlardan Kazak ve Kırgız bozkırlarına kadar uzanan Türkistan coğrafyasının bellek mekânları, her iki şiirde kullanılan bağlamsal anlamlar değerlendirilecektir.Keywords : Mağcan Cumabayev, Altay Suroy Recepoğlu, Türkistan, bellek mekânları, Türkistan şiiri