İRAN TÜRK MÛSİKÎSİNDE OPERA SANATINA BİR ADIM: Hasan Demirci ve Sehendiye Eseri
Authors : Yavuz Selim Kafkasyali
Pages : 137-153
View : 8 | Download : 4
Publication Date : 2013-06-24
Article Type : Research
Abstract :İran coğrafyasında son iki yüz yılda kesintisiz olarak savaşların, isyanların, ihtilâllerin olması, 20. yüzyılın ilk çeyreğinde İran'ın Pehlevîlerin hâkimiyetine girmesi ve İran Türk kültürünün görmezden gelinmesi, 1979 Devrimi'nden sonra ise pek çok sanat dalı ile birlikte mûsikînin yasaklanması sebebiyle İran Türk mûsikîsi gerekli gelişmeyi gösterememiştir. 16. yüzyılda Batı, 19. yüzyılda Türkiye ve Kuzey Azerbaycan opera sanatı ile tanıştığı hâlde Fars hâkimiyetinde kalan İran Türkleri daha yeni adım atmaktadır. Tahran yönetiminin 1992'de özel mûsikî mekteplerine kısmî izin vermesi ile mûsikî ve onunla ilgili sanatlar canlanmaya başlamıştır. Bu dönemde İran Türk mûsikîsinin ve mûsikî ile ilgili sanatların gelişmesi için büyük gayret sarf eden Hasan Demirci, bütün yasaklara ve engellere direnerek hem bir orkestra kurmuş hem de İran Türklerinin ilk operası (Türklerinde operaya bir adım) sayılabilecek "Sehendiye" eserini bestelemiştir. Sehend'in "Şehriyâr'a Mektup" şiiri ile Şehriyâr'ın "Sehend" adlı manzumesi esas alınan eserde, Sehend’in sözleri altı türküyle, Şehriyâr'ın cevabı ise Bayatı Şiraz muğamının tamamı okunarak yansıtılmaktadır. Eserin süreci incelendiğinde operaya adım teşkil eden bir eser olduğu görülmektedir.Keywords : İran Türk Mûsikîsi, Opera, Sehendiye