MAKEDONYA TÜRKLERİ YENİ TÜRK EDEBİYATI’NDA ŞİİR
Authors : Faruk Gezgin
Pages : 25-58
View : 7 | Download : 4
Publication Date : 2017-06-23
Article Type : Research
Abstract :Köklü bir kültür ve edebiyat geleneğine sahip olan Makedonya Türkleri’nde, 19. Yüzyıl sonlarında Yeni Türk Edebiyatı ve hususiyle de şiir alanında eserler görülmeye başladı. Balkan Savaşı’nın sonunda Osmanlı’nın bu toprakları bırakmak zorunda kalması ve bunun sonucunda Türkçe eğitimin yasaklanması, Makedonya Türkleri’nin edebiyatında bir durgunluğa yol açtı. Yayınlanan gazete ve dergilerin yasaklanıp kapatılması, Yeni Türk Şiiri’nin kökleşmesini engelledi. Alman ve Bulgar işgaline karşı mücadelede emekleri olan Türkler, yeni Yugoslavya Sosyalist Cumhuriyeti’nde Türkçe eğitim; gazete, dergi çıkarma hakkına sahip oldu ama Yücelciler’in mahkûm edilmesi Türkler arasında korku yarattı; 1953’ten itibaren Türkiye’ye büyük göç hareketi başladı. Uzun yıllar dalga dalga devam eden göç hareketi, Yeni Türk Edebiyatı’nın istikrar kazanamamasına sebep oldu. Yine de rejime uyumdan sonra, edebiyatta ve haliyle şiirde bir canlanma başladı. Türkiye ve dünya ile tam bağlantı sağlanamaması, ilk zaman bu yeni şiiri dar alana hapsetti. Türkiye’den yararlanma ise, rejim gereği daha çok sosyalist eğilimli şairler ve bilhassa Nazım Hikmet kanalıyla oldu. Türkiye’deki Öztürkçecilik akımına şuursuzca bağlanma da, yazı dili Türkçesinin rayına sağlam oturmamasına sebep oldu. Bölgedeki Yeni Türk Şiiri’ni, 1944’e kadar ve 1944’ten sonra olmak üzere iki devirde değerlendirmek gerekir. Sönük kalan ilk devirden sonra, rejimin de desteği ile şiir, büyük mesafe kazandı. Bu yeni devreyi 1950’li yılları yansıtan Birinci Grup, 1960-1980 arasını yansıtan İkinci Grup, 1980-2000’li yılları yansıtan Üçüncüler şeklinde değerlendirmek uygundur. Sosyalist Yugoslavya’nın dağılmasıyla birlikte kurulan Makedonya Cumhuriyeti ile birlikte özel teşebbüs hakim olunca Türkler, hem siyasî alanda hem de kültür ve edebiyat alanında kaybetmeye başladı. Şiirde tekrar durgunluk başladı. Yeni bir edebiyat grubu da oluşturulamadı.Keywords : Şiir, Makedonya Türkleri, Yeni Türk Edebiyatı