- Türkoloji
- Issue: 82
- XV.YÜZYIL ESKİ ANADOLU TÜRKÇESİNDEN AZERBAYCAN TÜRKÇESİNE GEÇEN DEYİMLERİN ANLAM VE ŞEKİL BAKIMINDAN...
XV.YÜZYIL ESKİ ANADOLU TÜRKÇESİNDEN AZERBAYCAN TÜRKÇESİNE GEÇEN DEYİMLERİN ANLAM VE ŞEKİL BAKIMINDAN İNCELENMESİ
Authors : Z. Emiroğlu
Pages : 5-23
View : 7 | Download : 4
Publication Date : 2017-04-24
Article Type : Research
Abstract :Deyimler için bugüne kadar yapılmış birçok tanım vardır. Dilbilim çalışmaları çerçevesinde frazeoloji veya idiomatik adı altında nitelendirilen deyimler, birden fazla unsurdan kurulu kalıplaşmış yapıları inceleyen bir çalışma alanı olarak belirtilir. Bu bilimin araştırılmasına ilk defa Avrupa'da başlanmıştır. Türk ve yabancı bilim adamları deyim kelimesinin karşıladığı anlamı farklı tabirlerle ifade etmeye çalışmışlardır. Fakat değişmeyen kural, kelime yapısında mecaz anlamının var olduğudur. Bu nitelikte olan kelime veya kelime yapıları 15. yy. Eski Anadolu Türkçesi metninde karşımıza çıkmakta olup anlam açısından bugün de Azerbaycan Türkçesi edebi dilinde aynen kullanılmaya devam etmektedir. Deyimlerin bazısı şekil itibariyle Azerbaycan Türkçesi edebi dilinde aynen Anadolu Türkçesindeki gibi, bir kısmı ise farklı şekillerde geçmiştir. Kalıplaşmış kelime olarak da nitelendirebileceğimiz bu yapılar Türkçenin iki şivesi arasındaki yakınlığı gösterme açısından dikkate değerdir. Nitekim XIII. yüzyılın birinci yarısından başlayarak ilk yazılı numunelerini veren Oğuz Türkçesi içerisinde yer alan Azerbaycan Türkçesi ve Osmanlı Türkçesi Eski Anadolu Türkçesinde tek dil olarak görülmüştür. Bu dönemde yazılan eserlerin dili de oldukça sadedir. Eki Anadolu Türkçesinin yaşam süresi olan XIII-XIV. Yüzyıllar, bu iki şivenin ana devresi sayılmaktadır. Sahalar arasında farklar bu devrenin sonunda görülmeye başlamış ve Osmanlı Türkçesi devresinde belirginleşmiştir.Keywords : Deyimler, Eski Anadolu Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi edebi dili