ТҮРКТЕКТІ ХАЛЫҚТАРДЫҢ МҰСЫЛМАНДАНУЫ: ТАРИХЫ ЖӘНЕ ҚАЙНАРЛЫҚ ЖЕЛІЛЕРІ
Authors : O. Nuskabaev
Pages : 106-128
View : 11 | Download : 5
Publication Date : 2019-10-25
Article Type : Research
Abstract :Makalede Orta Asya Türk halklarının Müslüman olmaları ile ilgili tarihî kaynaklar incelenerek buna etki eden mezhepler ile temsilcilerinin yanı sıra İslamiyet’e ışık tutan sufi geleneğinin önemi ve rolü değerlendirilmektedir. İslamiyet’in Orta Asya’ya yayılmasını ve faaliyetlerini ortaya koyan yayınlar içerisinde Orta Çağ’daki Arapça ve Farsça eserlerden daha önce çevrilen ancak akademik camiada pek kullanılmayan önemli kaynakların ele alınmasına ve bunların detaylı bir şekilde incelenmesine büyük önem verilmiştir. İslamiyet’in Orta Asya’ya yayılması 960’lı yıllara değil daha erken dönemlere dayanmaktadır. İslamiyetin 714 yılında yayılmaya başladığı ifade edilmektedir. Orta Asya halklarının İslamiyet’i benimsemelerinde Arap ve Fars din görevlilerinin yanı sıra yerel halk arasından çıkan şeyh, imam, hafız ve mollaların da büyük katkısının olduğu belirtilmiştir. Türk halklarının Hanefi mezhebini benimsemesinde Yesevilik tarikatı ile birlikte birçok ehlisünnet mezhebinin de büyük katkı sağladığı ortaya konulmuştur. Ayrıca daha önce yapılan araştırmalarda ele alınmamış olan Yesevilik tarikatının İran’ın Şia mezhebi ile Nakşibendi tarikatlarına karşı verdiği mücadele de ele alınmış ve söz konusu araştırmada Yeseviliğin tam anlamıyla Türk geleneğini esas alan bir tarikat olduğu ortaya koyulmuştur.Keywords : İslamiyet, Şafii mezhebi, Malikiler, Hanbeli mezhebi, Hanefi mezhebi, Sufi geleneği, Şeyhler, Tarikatlar