AZERBAYCAN ÂŞIKLIK SANATINDA TASAVVUF
Authors : R. M. Aliyev
Pages : 68-76
View : 9 | Download : 4
Publication Date : 2019-08-27
Article Type : Research
Abstract :Tasavvuf, âşıklık sanatının gelişmesinde önemli rol oynamaktadır. XV. yüzyıldan başlayarak âşık yaratıcılığı bilhassa tasavvufî dünya görüşünün etkisi altında gelişmeye başlamıştır. Orta çağların Azerbaycan âşıkları kendi şiirlerinde Muhammed peygamberi (s.a.v.) ve Hz. Ali’yi onlara özgü ad ve terimler ile yâd etmişlerdir. Ozan yaratıcılığı tasavvuf düşüncesine uygun gelmediği için yerini yavaş yavaş tasavvufî - irfanî ideolojinin geniş yansıdığı aşk destanlarına vermiştir. Ozan kahramanlık destanlarında yer alan Hızır, Hıdır İlyas gibi kutsal kişiler sufî aşığın yaratıcılığında bazen yerini koruyarak Hazreti Ali, evliya, derviş, seyyid gibi dini kutsallara terk etmiştir. Burada daha çok İslam dini dünya görüşü de etkisini göstermiştir. İslama ve şeriata uymayan sufi aşıklar Hz. Muhammed’in (s.a.v.), Hz. Ali’nin ve dini şahsiyetlerin isimlerini aşk destanlarına dahil ederek, buta vermenin onlara özgünlüğünü kriter olarak almışlardır. Bu makalede hem âşık şiirinde, hem de aşk destanlarında âşık ve maşukların tasavvuf düşüncesine uygun olarak 4 aşamadan (şeriat, tarikat, marifet ve hakikat) geçerek, Allah’a kavuşmaları tasvir edilmektedir.Keywords : Tasavvuf, Sufi, Ozan, Âşık, Buta Verme, Hz. Ali, Destan