- Türkoloji
- Issue: 95
- MEVLÂNÂ VE ŞAL AKIN’IN ESERLERINDE "NEFS" KAVRAMI İÇİN KULLANILAN METAFORLARIN KARŞILAŞTIR...
MEVLÂNÂ VE ŞAL AKIN’IN ESERLERINDE "NEFS" KAVRAMI İÇİN KULLANILAN METAFORLARIN KARŞILAŞTIRILMASI
Authors : E. Petek, R. Aral
Pages : 40-47
View : 8 | Download : 5
Publication Date : 2019-06-25
Article Type : Research
Abstract :Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî, 13. yy.da yaşadığı düşünülen şair, mutasavvıf ve düşünce adamıdır. Mevlânâ’nın eserleri sadece Anadolu’da okunmakla kalmamış, farklı kıtalardaki farklı milletleri de etkisi altına almıştır. Eserleri Orta Asya müslümanları tarafından da benimsenmiştir. Mevlânâ eserlerini çoğunlukla Farsça kaleme almıştır ancak nadiren Türkçe, Arapça ve Rumca kullanmayı tercih ettiği de bilinmektedir. En önemli eserlerinden birisi hiç şüphesiz Fars dilinde yazılan ve 25.632 beyitten oluşan Mesnevî’dir. Mevlânâ, Kur’an-ı Kerîm’in bizlere anlatmak istediğini hikayeler, kıssalar ve deyimler aracılığıyla anlatmıştır. Bu anlatılar içinde "nefs” konusu da önemli bir yere sahiptir ve çeşitli metaforlarla nefs kavramı üzerinde durulmuştur. Tasavvuf düşüncesinin özünü teşkil ettiğine inanılan "nefs” kavramı, Kur’an’da yaklaşık olarak 300 yerde geçmektedir ve Allah’a ulaşmada insanın önündeki en büyük engel olarak kabul edilmekte; menfî bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu kavram, Klasik Türk Edebiyatında da üzerinde durulan ve manzumelerde yer alan bir kavramdır. 18. yy.da yaşayan Kazak akınlarından Şal Akın’ın şiirlerinde de çeşitli metaforlar aracılığıyla nefs, iman, akıl gibi kavramlar üzerinde durulmuştur. Şal Akın’ın bu metaforları kullanması tesadüfî değildir. Eserleri Orta Asya müslümanları tarafından da benimsenen Mevlânâ’nın Mesnevî adlı eseri bizim Şal Akın’ı da etkilemiştir diyebiliriz. Biz bu makalemizde metafor ve nefs kavramlarına açıklık getirdikten sonra Mevlânâ’nın Mesnevî’sinden ve Şal Akın’ın şiirlerinden örneklerle nefs kavramı için kullanılan metaforları karşılaştıracağız.Keywords : Nefs, Şiir, Mevlânâ, Mesnevî, Şal Akın