HAREKET FİİLLERİNİN SERİLEŞMESİNDE ‘YOL’ VE ‘TARZ’
Authors : Erkan Hirik, Abdullah Çiğil
Pages : 87-105
View : 13 | Download : 3
Publication Date : 2021-09-30
Article Type : Research
Abstract :Fiiller dilin en temel söz varlığı ögelerindendir. Bu kelimeler evrende yer alan varlıkların oluşlarını, kılışlarını ve hareketlerini ifade ederler. Ancak evrende yer alan canlı ve cansız varlıkların hareketlerini ifade edebilmek için fiil kategorisi kendi içerisinde de birtakım birleşmeler gerçekleştirerek söz dizimsel ve anlambilimsel durumları ortaya çıkarır. Çünkü evrende yer alan çok sayıda varlığın çok sayıda hareketi sonsuz kombinasyonun belirmesine neden olmaktadır. Bunu da ifade edebilmek için fiil kategorisi kendi içinde de çeşitli birleşmeler meydana getirmektedir. Bunun en tipik örneği de anlamsal bir sınıf olan hareket fiilleri ile söz dizimsel ve anlambilimsel bir sınıf olan seri fiil yapıları arasında görülmektedir. Hareket fiilleri üzerine çeşitli çalışmalar yapılmış olsa da Türkçe çalışmalarda bu fiillerin sınırlarının ne olduğu tam belirlenmiş değildir. Evrende yer alan varlıkların yer değiştirmesini ifade eden fiiller olarak ele alınabilecek kelimelerden olan hareket fiilleri söz dizimsel ve anlambilimsel bir kategori olan seri fiil yapılarıyla yakından ilişki içerisindedir. Seri fiil yapıları içerisinde yüzey yapıda ya da derin yapıda en az bir hareket fiili barındırmaktadır. Bu hareket fiilleri de Talmy’nin tipolojisine göre hareketin gerçekleştiği yer olan "yol”u ya da gerçekleşme şekli olan "tarz”ı işaretlemektedir. Bu çalışmada hareket fiillerinin serileşmesi sürecindeki rolleri olan "yol” ve "tarz” Türkçe bağlamında ele alınmaktadır.Keywords : Fiil, Hareket Fiilleri, Seri Fiiller, Yol, Tarz