MEHMET AKİF'İN SIRAT-I MÜSTAKİM DERGİSİ VE BUHARA'DA CEDİTÇİLİK
Authors : Zaynabidin Abdirashidov
Pages : 9-24
View : 10 | Download : 4
Publication Date : 2021-12-30
Article Type : Research
Abstract :Müslüman dünyasında yeni fikirler, islah, yenileşme ve diğer yeni eğilimler basın aracılığıyla yayıldı. Buhara'da Müslüman basını en azından 19. yüzyılın 80'li yıllarının ortalarında baş gösterdi. Hindistan ve Mısır'da yayınlanan Hablulmatin, Chehrenema gibi Farsça gazete ve dergiler, çoğunlukla Buhara'ya girdi. Ayrıca Osmanlı İmparatorluğu ve Rusya‘nın Türkçe konuşan Müslüman basını arasında da yaygın hale gelmişti. Bu yayınlar arasında İsmail Gaspıralı'nın Tercüman, Fatiḥ Kerimî'nin Vakit, Mehmet Akif'in Ṣıratı Müstaqim dergileri öne çıkmaktadır. 2. Meşrutiyet‘ten sonra ortaya çıkan Türk basını, Türkistan Müslümanlarının sosyo-politik ve ekonomik durumuna daha fazla ilgi göstermeye başladı. Bu süreli yayınlar, politik yönlerine bağlı olarak, çoğu durumda, analitik olarak basılmış, bilgi niteliğinde materyalleri gözden geçirmiş ve yerel aydınlardan mektuplar almıştır. Bu makale, esas olarak Sıratı Müstaqim dergisinin Buhara aydınlarının siyasi, sosyal ve ideolojik inançları üzerindeki etkisini ve 1910'lu yıllarda Buhara başta olmak üzere Türkistan'da entelektüel değişim olasılığı üzerine etkisini analiz etmekte ve açıklamaya çalışmaktadır.Keywords : Buhara, yenileĢme, ıslah, Türkiye, basın, mektup