ARAP ŞİİRİNDE HERMES TASAVVURU
Authors : Ibrahim Usta
Pages : 87-102
Doi:10.31455/asya.1370657
View : 66 | Download : 60
Publication Date : 2023-12-30
Article Type : Research
Abstract :Gizem ve gizemli kişilikler edebiyatta sıklıkla kullanılan kurgusal unsurların başında gelmektedir. Ezoterizm, paranormal olaylar, mitolojik anlatılar insanların merakını ve keşfetme arzusunu her zaman tetiklemiştir. Bu çalışmada felsefe ve dinler tarihinin önem atfettiği ve gizemli kişiliği sebebiyle şairleri dahi etkilemeyi başaran bir figür olan Hermes tasavvuru ele alınmıştır. Hermes’le ilgili mevcut kültürlerlerdeki bilgi çeşitliliği onu hâlâ tartışılan bir kişilik yapmaya devam etmektedir. Hermesin, Batı kaynaklarında Yunan veya Mısır kökenli olmasına karşın Hermes İslam kaynaklarında büyük ölçüde İdris peygamberle özdeşleştirilmektedir. Hermes ismi klasik Arap literatüründe, yabancı kökenli bir kelime olması sebebiyle Hermes, Hurmus, Hirmâs, Hiramus, Hermese Herâmise, Hermis ve Hermesü\'l-Herâmise gibi çeşitli isimlerle karşımıza çıkmaktadır. Erken dönem Arap şiirinde ilk olarak Beşşar b. Burd ile ortaya çıkan Hermes figürü daha sonra İbnu’r-Rûmî, İbn Nübâte es-Sadî ve Ebu’l-Alâ el-Ma\'arrî ile devam etmiş, sırasıyla Memlük döneminden et-Tuğrâî, Takiyuddîn el-Mağribî, Safiyyuddîn el-Hıllî ve Lisânuddîn el-Hatîb; Eyyûbî döneminden el-Levvâh; Endülüs Emevi döneminden İbnu’l-Haddâd el-Endelûsî ve Ebu’l-Hasen eş-Şuşterî ile çağdaş dönemden Muhammed el-Bâcî el-Mesûdî, Süleymân el-Sûle ve Mahmûd Sâmî el-Bârûdî’den oluşan değişik dönemlere ait on dört farklı şairin şiirlerine değinilmiştir. Bu çalışmada ele alınmış olan şairler kronolojik olarak sıralanmıştır. Konunun daha kolay anlaşılması adına Hermes tasavvuru bilgelik ve hikmet, ezoterizm, ölümsüzlük, mitoloji ve kozmik değer sembolizmi gibi alt başlıklara ayrılmıştır. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılarak, daha çok içerik ve betimsel analizler yapılmıştır.Keywords : Arap Şiiri, Hermes, Hikmet, Ezoterizm, Gizem