POTSDAM KONFERANSI SONRASINDA SOVYET RUSYA’NIN TÜRKİYE’DEN TOPRAK TALEPLERİ VE BOĞAZLARLA İLGİLİ KARŞILIKLI VERİLEN NOTALARIN SİVAS’TA YAYINLANAN ÜLKE GAZETESİNE YANSIMALARI
Abstract :Bu çalışmada, 1946 yılında Sovyet Rusya’nın Türkiye’den istekleri ile iki ülke arasında karşılıklı verilen notaların Sivas’ta yayınlanan Ülke gazetesine yansımaları incelenmiştir. 17 Temmuz 1945 tarihinde başlayan Potsdam Konferansında Sovyet Rusya, Türkiye’den bir kısım toprak ile boğazların yönetiminde söz sahibi olma isteğinde bulunmuştur. Konferans sonunda, konu ile ilgili düşüncelerin toplantıya katılan devlet tarafından Türkiye’ye bildirilmesi kararı alınmıştır. Ancak Sovyet Rusya, bu karar doğrultusunda hareket etmeyerek, görüşlerini Türkiye’ye iletmeden önce Gürcü tarihçilerin iddiaları üzerinden toprak taleplerini gündeme taşımıştır. Daha sonra verdiği notalarda Türkiye’nin Montrö Boğazlar Sözleşmesini ihlal ettiğini, Karadeniz’de 2100 kilometre uzunluğunda sınırı bulunduğunu, kendi sınır güvenliğini sağlamasının hayati önem taşıdığını, bu yüzden boğazların güvenliğinin sağlanmasında Sovyet Rusya’nın da rol alması gerektiğini ileri sürmüştür. Türkiye verdiği karşı notada, Montrö Boğazlar sözleşmesine sadık kalındığını bildirmiş ve kendi toprak bütünlüğüne aykırılık teşkil eden Sovyet Rusya taleplerini geri çevirmiştir. Bu gelişmelerle ilgili olarak Ülke gazetesi, Türkiye’nin Sovyet Rusya notalarına verdiği tepkileri haber yapmış, köşe yazılarında notaların Türkiye ve dünyadaki yansımalarına yer vermiş, yabancı haber ajanslarının tepki ve değerlendirmelerini sayfalarına taşımıştır. Yerel bir gazete olmasına rağmen ulusal meselelerle ilgili konulara genişçe yer vermesi durumu, Ülke gazetesini önemli bir yayın organı haline getirmiştir. Bu nedenle söz konusu dönemde Türkiye-Sovyet ilişkilerini, gazetelerden takip etmek mümkün olmuştur. Keywords : Ülke Gazetesi, Türk-Rus İlişkileri, Montrö
